Thông tin nhiễu loạn
Một số loại thực phẩm được cho là gây chết người khi kết hợp như mật ong với bột sắn dây, mật ong với sữa đậu nành, trứng ngỗng với tỏi, thanh long với bình bát. Bên cạnh đó, ăn kết hợp khoai tây với cà chua, gan ăn với giá đỗ được cho là gây ung thư. Nước luộc gà với rau cải xanh, canh trứng, cà chua với hành lá gây độc, trứng vịt với tỏi gây ngộ độc…
Thông tin từ người này truyền tai qua người khác khiến nhiều người hoang mang không dám ăn chung các loại thực phẩm này với nhau.
Bà T.T.Đ. (48 tuổi) kể khoảng một năm trước, khi được người hàng xóm cho xem mẩu giấy có công thức các loại thực phẩm kết hợp với nhau gây độc, thậm chí chết người, từ đó không bao giờ bà dám ăn món gì theo sự kết hợp đó nữa.
“Như lúc trước nhà tôi thường nấu canh củ quả, có cà chua và khoai tây, món gan heo xào giá đỗ cũng thỉnh thoảng ăn. Canh trứng gà, cà chua và hành lá cũng là món thường ăn. Nhưng mà nghe nói ăn chung với nhau bị ung thư, sợ quá nên thôi” – bà Đ. nói.
Không có cơ sở khoa học
Thạc sĩ dinh dưỡng Trương Nhật Khuê Tường – khoa dinh dưỡng tiết chế Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM – cho biết theo y học phương Tây, chưa có nghiên cứu rõ ràng, bằng chứng cụ thể nào để nói những loại thực phẩm đó ăn với nhau gây ra những tác hại như trên.
Ngoài ra, các nguyên nhân gây ung thư cũng chưa biết chính xác từ đâu nên không thể xác định được các thực phẩm đó ăn cùng với nhau gây ung thư.
Bác sĩ Nguyễn Minh Nhiên – khoa y học cổ truyền Bệnh viện Bình Tân, TP.HCM – cho biết mỗi loại thực phẩm dùng trong ăn uống hằng ngày theo Đông y cũng được xem như một vị thuốc. Cơ bản, các thực phẩm khi kết hợp với nhau sẽ làm tăng hoặc giảm hoạt chất của thực phẩm đó, không gây nguy hiểm chết người như đồn thổi.
Sữa đậu nành và mật ong được đồn đoán vô lý là gây chết người khi kết hợp với nhau – Ảnh: QUANG ĐỊNH
Tuy nhiên, tùy theo cơ địa, bệnh lý nền trong cơ thể mà có sự kết hợp thực phẩm phù hợp để tránh tình trạng bệnh nặng hơn hoặc cơ thể khó chịu nhiều hơn.
Theo bác sĩ Nhiên, thành phần chính của một bài thuốc sẽ gồm 3 phần: thuốc chính hay còn gọi là chủ dược có tác dụng điều trị bệnh, sẽ được kết hợp với một vị thuốc hỗ trợ giúp tăng hoặc điều tiết hoạt tính của thuốc chính hơn và phối hợp với tá dược nhằm gia giảm hoạt chất của thuốc hấp thu vào cơ thể tốt hơn (thông thường là các vị thuốc bổ).
Kết hợp thực phẩm trong ăn uống hằng ngày cũng tương tự nguyên tắc trên, dùng một loại thực phẩm phụ để làm tăng tác dụng của thực phẩm chính. Thức ăn chính có tính hàn sẽ kết hợp với một loại gia vị có tính nóng, giảm tính hàn giúp tăng tiết dịch vị tiêu hóa dễ hơn, không lạnh bụng (gây tiêu chảy) hoặc đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu…
Để phân biệt được thực phẩm có tình hàn hay nóng sẽ nhìn vào màu sắc hoặc vị của thực phẩm đó.
Ví dụ đối với thịt cá, thực phẩm có màu trắng là tính hàn và màu đỏ là tính nóng.
Đối với rau củ quả, thực phẩm nào càng chua nhiều tính hàn càng cao, cũng như thực phẩm nhiều tinh bột khi vào cơ thể sẽ chuyển đổi chất làm tăng độ chua gây chướng bụng là thực phẩm có tính hàn…
Thạc sĩ Tường cho biết có một số chất khi kết hợp với nhau có tạo ra chất kết tủa, nhưng chất kết tủa đó có gây khó tiêu, đau bụng hay không thì không phải chất nào cũng có nghiên cứu.
Bác sĩ Minh Nhiên lưu ý tùy vào nhu cầu mỗi người mà nguyên lý hoạt động của cơ thể điều chỉnh để việc kết hợp thực phẩm sẽ trở nên khoa học, hiệu quả, an toàn hơn.
Ví dụ theo nguyên tắc thời gian, sau 45 phút hoạt động mới nên ăn, thức ăn vào dạ dày co bóp, đưa xuống ruột non và dinh dưỡng hấp thu vào cơ thể. Nhưng người muốn tăng cân thì sau 20-30 phút hoạt động có thể ăn để khả năng hấp thu cao hơn (80-90%).
