Cải lương từng là hình thức giải trí thịnh hành tại miền Nam vài chục năm trước đây. Thời kỳ đỉnh cao, nghệ sĩ cải lương được hâm mộ không kém minh tinh màn ảnh rộng. Khi hình thức nghệ thuật này thoái trào vào thập kỷ 1990, nhiều nghệ sĩ lâm vào cảnh khốn khó, đi ở nhà thuê, mưu sinh vất vả bằng nhiều công việc khác nhau. Hoa Mỹ Hạnh là một trong nhiều nghệ sĩ như vậy. Hàng ngày, người dân sinh sống dọc bờ sông Sài Gòn, đường Trần Xuân Soạn, quận 7, TP HCM vẫn gặp bà mưu sinh bằng nghề làm móng dạo.
Hoa Mỹ Hạnh tên thật là Lê Thị Mỹ Hạnh, sinh năm 1954 trong một gánh hát cải lương. Thân mẫu của nghệ sĩ là một phụ nữ mồ côi, vì ái mộ cải lương đã trốn nhà, phiêu bạt khắp nơi theo một kép hát. Hoa Mỹ Hạnh lớn lên giữa không khí nhộn nhịp của các đoàn cải lương nửa thế kỷ trước, lấy đoàn hát làm nhà, tứ xứ làm quê hương.
Lên 7 tuổi, Hoa Mỹ Hạnh đã vào vai “đào con” trên sân khấu. 17 tuổi, bà trở thành đào chính của các đoàn hát Tấn Tài, Hoa Đăng, Việt Nam Minh Vương. Mỹ Hạnh từng diễn chung với các nghệ sĩ Minh Vương, Lệ Thủy, Phương Bình trong các vở Người hùng sơn cước, Nước mắt hùng ca, Mùa thu Bạch Mã Sơn…
Ngoài 20, ở độ tuổi đẹp nhất đời con gái, Hoa Mỹ Hạnh gặp và đem lòng yêu nghệ sĩ Minh Hải rồi cùng ông nên duyên chồng vợ.
Bao nhiêu vốn liếng tích cóp được từ ngày đứng trên sân khấu, bà lập đoàn hát Sơn Ca Minh Hải và đăng ký hoạt động ở phía bắc cầu Mỹ Thuận tỉnh Vĩnh Long.
“Ngày đó tôi giàu lắm, có xe hơi riêng. Một đêm hát, tôi lời hơn cây vàng. Nhưng tôi khờ. Vì quá yêu, quá tin tưởng chồng nên làm được bao nhiêu, tôi đưa hết cho chồng giữ. Nào ngờ ông ấy có vợ bé. Khi tôi biết chuyện thì tài sản đã không còn gì…”, nghệ sĩ Hoa Mỹ Hạnh kể.
Hôn nhân tan vỡ, tài sản mất trắng, Hoa Mỹ Hạnh một mình ôm con rong ruổi theo các đoàn hát cải lương để kiếm sống qua ngày. Nhưng nỗi đau của bà không dừng lại ở đó. Trong một lần gánh hát đang lưu diễn ở Long Xuyên (An Giang), đứa con duy nhất của bà bị sốt xuất huyết và đột ngột ra đi…Vài năm sau, Mỹ Hạnh bỏ nghề hát và lên Sài Gòn mưu sinh bằng nghề làm móng dạo, bữa đói bữa no.
Cách đây ít ngày, bà bị sốt và sổ mũi. Nghĩ cảm lạnh thông thường nên bà không đi viện khám, vẫn cố gắng đẩy xe đi làm. Ai ngờ, bà bị ngất xỉu ngoài đường. Người dân đưa bà đi cấp cứu. Bác sĩ bảo bà bị tim nặng biến chứng sang thương hàn.
Cố kìm sự xúc động, nghệ sĩ Hoa Mỹ Hạnh nói: “Giờ tôi nhiều bệnh lắm: giãn động mạch vành, tim, cao huyết áp, rối loạn tiền đình, thấp khớp, đau bao tử. Bệnh hành suốt nhưng vẫn ráng làm để lo ăn uống, thuốc thang và trả tiền nhà.
Khu tôi trọ ở mé sông bị giải tỏa để làm kênh nên những mối lâu năm đều mất hết. Đi làm móng dạo, người ta chê mình già không kêu. Có thời gian tôi ăn mì tôm cả tháng để góp tiền trả chủ nhà. Nếu không trả tiền, họ đuổi thì không biết ở đâu.
Thậm chí, tôi phải đi xin người ta gạo để ăn…”, kể tới đây, nghệ sĩ Hoa Mỹ Hạnh khóc nấc vì tủi thân.
Hôm nhập viện, trong túi bà không có một đồng. Năn nỉ mãi, bệnh viện mới chấp nhận cho bà tạm đóng trước 1 triệu. Số tiền đó do người chị dâu vay nặng lãi người ta, chỉ tính riêng tiền lãi, một tháng là 600.000 đồng.