Tuy các sản phẩm sữa đậu nành đóng hộp có ghi rõ nguồn gốc xuất xứ và hạn sử dụng được bày bán khắp nơi nhưng rất nhiều người vẫn ưa sử dụng loại sữa đậu nành tự nấu.
Chỉ với 5.000-10.000 đồng người ta có thể có một cốc sữa đậu nành hoặc chai nhỏ loại 300ml (nóng lạnh tự chọn). Nếu vào chợ, mua tại những cửa hàng làm đậu phụ, một túi (nilon) sữa đậu nành nóng hôi hổi vừa mới nấy giá chỉ khoảng 3.000-4.000 ngàn đồng/túi.
Càng ngày loại sữa này càng được người tiêu dùng ưa chuộng khi “giảm béo”, “giảm cân”, “ăn chay”… là những từ ngữ được điều người quan tâm hơn cả.
Sữa đậu nành không chỉ có tác dụng giúp thanh nhiệt mà còn có nhiều lợi ích khác cho sức khỏe như: Chống lão hóa, tốt cho hệ tim mạch, ngăn ngừa bệnh ung thư vú ở nữ…
Nhưng từ đây lại dẫn tới một mối nguy cơ khác. Khi người người, nhà nhà đều mua và uống sữa đậu nành mà không quan tâm tới nguồn gốc của nó thì nguy cơ bị ngộ độc, gây hại sức khỏe do dùng phải loại kém chất lượng là điều không thể tránh khỏi.
Chưa nói đến việc nguyên liệu làm sữa đậu nành kém chất lượng hay sử dụng hóa chất, các chuyên gia dinh dưỡng cho biết, sữa đậu nành nấu không đúng cách hoặc không đủ độ sôi sẽ rất độc hại.
Từng có cháu bé trai bị chết vì uống sữa đậu nành do mẹ tự làm ở Trung Quốc hồi đầu năm 2016. Điều này đã gióng tiếng chuông cảnh tỉnh cho mọi người về việc uống sữa đậu nành tự nấu sai quy cách.
Theo đó, khi nấu sữa đậu nành cần phải bảo quản thật kỹ bởi sữa đậu nành rất dễ nhiễm khuẩn nên nhanh bị hỏng. Nếu uống phải sữa chưa sôi hẳn mà sử dụng thì những chất độc hại trong sữa vẫn còn và sẽ gây ra buồn nôn, nôn, đau bụng đi ngoài…thậm chí ngộ độc, tử vong.
Nhiều người dân nấu sữa đậu nành để bán không hiểu nguyên tắc này, cộng với việc muốn tiết kiệm nhiên liệu dẫn đến việc bán sữa đậu nành nấu chưa sôi hẳn và bán cho khách hàng những sản phẩm sữa còn độc tố. Chính vì vậy, để chất lượng sữa đảm bảo cần phải nấu thật sôi.
ThS.BS. Lê Thị Hải, nguyên Giám đốc Trung tâm Khám tư vấn Dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết: sữa đậu nành khi đun thường có hiện tượng sôi giả. Đó là do trong đậu nành sống có chứa saponin và Trypsin.
Khi chất này hòa tan vào nước, nó có tác dụng làm giảm sức căng bề mặt của dung dịch, tạo ra nhiều bọt. Vì vậy, các bà mẹ thường nhầm tưởng là sữa đậu nành đã sôi và tắt bếp. Do đậu nành chưa được đun sôi kỹ nên enzim thủy phân chất đạm Trypsin vẫn tồn tại và gây ra ngộ độc.
Chính vì vậy, ThS.BS. Lê Thị Hải khuyên mọi người khi đun sữa đậu nành cần phải đun sôi từ 10-15 phút sau đó mới nên tắt bếp. “Ở nhiệt độ cao enzim thủy phân chất chất đạm Trypsin sẽ bị phá hủy. Khi đó sữa đậu nành sẽ an toàn hơn”.
Cũng theo ThS.BS. Lê Thị Hải, việc mua sữa đậu nành đựng trong túi nilon là cực kỳ nguy hiểm bởi người bán hàng thường đóng, chia sữa khi nó còn nóng. Nếu đựng trong túi nilon, các chất độc trong túi sẽ phai ra, cực kỳ nguy hiểm tới sức khỏe.
Cụ thể, nếu uống nhiều sữa đậu nành đựng trong túi nilon có thể gây ra ngộ độc, ảnh hưởng tuyến nội tiết, gây ung thư, giảm khả năng miễn dịch, rối loạn chức năng tiêu hoá…
Để đảm bảo sức khỏe chỉ nên mua sữa đậu nành được đựng trong chai, lọ thủy tinh hoặc hộp nhựa chuyên đựng thực phẩm.
Sữa đậu nành tuy rằng bổ dưỡng nhưng mọi người cũng không nên uống quá 500ml/ngày, nếu không dễ dẫn đến đầy bụng, đi ngoài do các chất dinh dưỡng không đựợc hấp thu hết, gây ảnh hưởng không tốt đến tiêu hóa.
Sữa đậu nành hiện diện khắp các tuyến phố, cửa hàng ăn uống tại các thành phố thị trấn trong cả nước. Ước tính mỗi ngày có vài triệu lít sữa không thương hiệu này được tiêu thụ. Tuy nhiên, không ai kiểm soát được chất lượng.
Theo công bố vào năm 2013 của Trung tâm Dịch vụ phân tích thí nghiệm – Sở Khoa học Công nghệ TPHCM, các mẫu sữa đậu nành lấy từ hàng bán rong, quán cơm bình dân, nhà trẻ… có tỷ lệ nhiễm vi khuẩn gây bệnh đường ruột E.coli cao gấp 250 lần cho phép.
