Thói quen nhỏ nước muối sinh lý cho bé sơ sinh để vệ sinh mũi họng như biện pháp để “phòng tránh” bị các bệnh về họng, hệ hô hấp là sai lầm thường thấy.
Tuy nhiên, Natri Clorid 0,9% dùng quá thường xuyên như vậy có thật sự công hiệu như mọi người vẫn nghĩ và có tác dụng phụ ngoài ý muốn?
Đối với một trẻ sơ sinh không bệnh, không phải là “bệnh nhân”, thì không nên lạm dụng để sử dụng nước muối sinh lý hàng ngày. Bởi, cơ thể bé sơ sinh đã có đầy đủ các hệ thống dịch sát khuẩn tự nhiên để bảo vệ hệ niêm mạc, đặc biệt là đối với các bé được bú mẹ hoàn toàn. Đây là chia sẻ của Ths Lê Nhất Phương Hồng chuyên gia sữa mẹ – Viện Sữa mẹ quốc tế.
Tự ý dùng thuốc
Trên thực tế còn nhiều vấn đề không đúng trong điều trị khi trẻ bị sổ mũi. Sai lầm phổ biến nhất là hiện tượng lạm dụng thuốc, đặc biệt các thuốc kháng histamin như chlorpheniramine.
Các loại thuốc này tùy theo từng nhóm tuổi mà có liều lượng sử dụng thích hợp. Việc cho trẻ sử dụng không đúng liều lượng có thể làm tình trạng tắc mũi trở nên nặng hơn, dịch tiết mũi đặc lại, nước mũi không chảy ra ngoài gây khó thở.
Các loại thuốc nhỏ mũi có chứa corticoid chỉ được dùng dưới 7 ngày và nhất định phải theo chỉ định của bác sĩ. Thuốc chứa coricoid nếu dùng không đúng sẽ gây một số biến chứng, nhất là ở trẻ em như ức chế vỏ thượng thận tiết hoóc-môn làm tăng giữ muối, nước, ứ đọng mỡ ở một số bộ phận như mặt, tăng đường huyết.
Đặc biệt, khi có các tổn thương khu trú ở mũi mà dùng thuốc nhỏ mũi có chứa corticoid thì sẽ ức chế quá trình lành vết thương. Nếu lạm dụng thuốc co mạch có hoạt chất Xylometazoline 0,05-0,1% (biệt dược Otilin, Otdin, Coldi-B…) trẻ dễ bị ngộ độc thuốc.
Chỉ dùng nước muối sinh lý để rửa nhanh
Theo đó, để khắc phục tình trạng này, chúng ta nên bỏ qua thói quen “nhỏ mắt, mũi dự phòng” mỗi ngày khi bé đang khỏe mạnh. Chỉ áp dụng nước muối sinh lý khi bé sổ ngạt mũi ảnh hưởng đến ăn ngủ của bé nước muối đi từ lổ mũi bên này và thoát ra hết ở lổ mũi bên kia, chứ không phải là nhỏ mũi, có nghĩa là nước muối và nước mũi sẽ bị chảy xuống họng.
Trong trường hợp bé bị nghẹt mũi hoặc viêm tuyến lệ, có thể dùng nước muối sinh lý để rửa, sau đó nên nhỏ tiếp theo 1-2 giọt sữa mẹ (nhỏ trực tiếp từ vú mẹ, không hứng vào bình nhựa). Sữa mẹ sát khuẩn, thân thiện với niêm mạc, nuôi dưỡng niêm mạc và giúp niêm mạc giữ ẩm tự nhiên. Khi bị viêm tuyến lệ hay đỏ mắt, sữa mẹ có thể được sử dụng một ngày nhiều lần (nhỏ trực tiếp từ vú mẹ, chứ k hứng vào bình nhựa) để nhỏ mắt với các loại kháng thể hiệu quả và thân thiện nhất với niêm mạc mắt của bé.
Các nghiên cứu về sữa mẹ có uy tín trên thế giới đều công nhận sữa mẹ không chỉ là thức ăn, đó là thuốc quý. Sữa mẹ cũng là thuốc thức ăn cho da và niêm mạc nữa, mẹ nào đã từng dùng sữa mẹ để dưỡng da, để uống khi đau họng, nhỏ mắt nhỏ mũi đều hiểu rõ các giá trị này. Trong 1 thìa sữa mẹ (5ml) có đến khoảng 300.000 kháng thể, trong 1 giọt sữa non có chứa đến khoảng 3.000 kháng thể với vô số tác dụng bảo vệ và diệt khuẩn. Nếu là sữa non trong 72 giờ đầu thì lượng kháng thể này còn nhiều đến từ 8 đến 12 lần, có nghĩa có đến khoảng 3 triệu kháng thể trong 1 thìa sữa non.
So với sữa mẹ, nước muối sinh lý thiếu nhiều yếu tố tích cực như: nuôi dưỡng và làm ẩm niêm mạc, thân thiện với hệ men và hệ khuẩn của các vùng niêm mạc đó, mà chỉ có sữa mẹ mới làm được. Trong khi đó, tất cả các tác dụng vệ sinh và kháng khuẩn của nước muối sinh lý thì sữa mẹ đều làm được và làm được tốt hơn, vì thế theo tổng hợp Medicaldaily.com (7/2013) sữa mẹ còn được dùng để nhỏ mắt, mũi, trị viêm tai, trị hăm tã, côn trùng đốt, bỏng, giảm đau họng và dùng để chế biến các thực phẩm ăn dặm lành mạnh bổ dưỡng. Vậy với các mẹ đang nuôi con sữa mẹ, hãy ghi nhận các lợi ích và giá trị tự nhiên khi cần có thể “trong uống, ngoài thoa” này của sữa mẹ.
