Kombucha, men vi sinh, thanh protein, granola,… được nhiều người tin rằng rất có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, có rất ít nghiên cứu về tác dụng thực sự của những thực phẩm này.
Một số đồ ăn được quảng cáo là rất lành mạnh nhưng thực tế lại không phải vậy. Ảnh: iStockphoto.
Khi đầu bếp Gordon Ramsay hợp tác với nhà sản xuất người Scotland Eden Mill tung ra loại rượu gin mới vào năm ngoái, quảng cáo của thương hiệu này trên Facebook khiến sản phẩm nghe có vẻ rất tuyệt vời.
Họ tuyên bố loại rượu gin này giữ lại các vi chất dinh dưỡng của quả honeyberry. Loại quả này chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn blueberry (quả việt quất), nhiều kali hơn chuối, nhiều vitamin C hơn cam và nó có hương vị như hỗn hợp của quả việt quất, mận và nho.
Nhiều người tỏ ra thích thú với việc một ly rượu gin có thể góp phần chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, Cơ quan Tiêu chuẩn Quảng cáo (Anh) đã cấm quảng cáo trên do nhận thấy quảng cáo đưa ra các tuyên bố về dinh dưỡng đi ngược lại quy định của nước này.
Eden Mill chỉ là một trong nhiều thương hiệu muốn khai thác thị trường khổng lồ của ngành chăm sóc sức khỏe. Điều này có thể dẫn tới cơn ác mộng đối với những người tiêu dùng đang cố gắng ăn uống lành mạnh.
Nhà trị liệu dinh dưỡng Eve Kalinik nói: “Thực phẩm gắn mác ‘nguồn gốc thực vật’ hay ‘không chứa gluten’ không có nghĩa là chúng thực sự lành mạnh”.
Kombucha
Kombucha nổi lên như một cơn sốt ở Los Angeles (Mỹ) với trào lưu tự nấu tại nhà. Giờ đây nó được đóng lon và bày bán trên kệ các cửa hàng. Tuy nhiên bà Sian Shepherd, chuyên gia dinh dưỡng, cố vấn Becoodtoyourgut.co.uk, nói: “Bằng chứng về lợi ích sức khỏe của thực phẩm lên men bao gồm kombucha là rất khan hiếm. Mặc dù đã tồn tại hàng nghìn năm nhưng phần lớn lợi ích của kombucha chưa được xác thực”.
Năm 2019, đánh giá hệ thống chỉ xác định được duy nhất một nghiên cứu về lợi ích của kombucha lên cơ thể người, số nghiên cứu còn lại được thực hiện trên động vật và trong ống nghiệm.
Trái với suy nghĩ nhiều người, Kombucha không thực sự tốt đến thế do nghiên cứu về lợi ích của thực phẩm này còn rất ít. Ảnh: easyhealthoptions.com.
Bà Shepherd chia sẻ: “Thậm chí còn có một số lo ngại về các rủi ro sức khỏe của kombucha, đặc biệt là ở nhóm người dễ bị tổn thương như những người bị suy giảm miễn dịch”.
Hàm lượng đường cũng là vấn đề cần quan tâm. Bà Shepherd cho biết: “Tất cả kombucha đều cần đường để lên men, dù nhiều hay ít”.
Bà khuyên mọi người nên dùng thực phẩm lên men như những loại sữa lên men và men vi sinh được nghiên cứu kỹ lưỡng .
Bột chua
Nó được ca ngợi là sự thay thế tuyệt vời cho những ổ bánh mì được chế biến quá kỹ với nhiều chất phụ gia. Những ổ bánh mì chế biến sẵn thường là nguyên nhân gốc rễ của các vấn đề gluten.
Bột chua nguyên bản chỉ chứa bột mì, nước và muối. Nhưng với nhu cầu mua bánh mì tăng lên và doanh số bán hàng ở siêu thị tăng 98%, nhiều ổ bánh mì trên kệ không còn chỉ làm bằng mỗi bột chua nguyên chất nữa.
Rất ít nơi sản xuất bánh mỳ làm từ bột chua nguyên chất, đa số lượng bánh mỳ đều được bỏ thêm các chất phụ gia. Ảnh: www.organiclifestylemagazine.com.
Which?, một tổ chức chuyên nghiên cứu thực phẩm tại Anh, phát hiện trong 19 ổ bánh mì chua được bán trong siêu thị thì chỉ thấy 4 ổ được làm theo cách truyền thống với 3 nguyên liệu cơ bản. Số còn lại chứa các thành phần phụ, chẳng hạn men, axit ascorbic, sữa chua và giấm.
Mặc dù những chất này không hẳn là xấu cho sức khỏe, nhưng rõ ràng là khách hàng đang bị lừa dối. Bà Kalinik nói: “Đó là một trong những chiêu trò lừa đảo tiếp thị lớn nhất trong những năm gần đây, khách hàng phải mua với mức giá quá đắt một cách vô căn cứ”.
Yakult và men vi sinh
Bà Shepherd nói: “Men vi sinh có thể hỗ trợ sức khỏe đường ruột trong trường hợp chúng ta có chế độ ăn uống cân bằng kết hợp với lượng chất xơ đầy đủ, hoạt động thể chất thường xuyên và nghỉ ngơi tốt”.
Tuy nhiên, đối với những người khỏe mạnh, không bị rối loạn tiêu hóa hoặc bệnh tật thì men vi sinh rất không cần thiết. Nhà trị liệu dinh dưỡng Ian Marber cho biết men vi sinh có lợi cho hệ thống miễn dịch là điều chưa được chứng minh.
Ông Marber chia sẻ thêm để ghi chức năng hỗ trợ miễn dịch lên bao bì của men vi sinh, nhiều công ty thêm một chất bổ sung như vitamin C. Vitamin C được chứng minh là có lợi cho hệ thống miễn dịch. Vì vậy, họ sẽ ghi “hỗ trợ chức năng miễn dịch” lên bao bì, và người tiêu dùng sẽ nghĩ đó là tác dụng của men vi sinh.
Điều đáng chú ý là Yakult có 10 gam đường và thường thì đồ ngọt được cho là không tốt cho đường ruột.
Nước dừa
Nước dừa đã trở nên phổ biến vì tính chất dưỡng ẩm của nó. Ông Marber cho biết: “Nước dừa và nước bạch dương có độ ẩm cao hơn một chút so với nước thường vì chúng có nguồn gốc từ thực vật và do đó chứa nhiều khoáng chất. Nhưng thành phần chính vẫn là nước”.
Các nghiên cứu cho thấy sau khi tập thể dục, một số vận động viên được cấp nước tốt hơn một chút khi uống nước dừa. Và điều đó đã bị truyền thông sai lệch thành “đồ uống bí mật mà các vận động viên Olympic sử dụng chính là nước dừa”.
Nước dừa không tốt hơn nước lọc bình thường là bao. Ảnh: www.foodbusinessnews.net.
Dầu dừa
Bà Shepherd nói: “Dầu dừa là một dạng triglyceride chuỗi trung bình, cung cấp nguồn nhiên liệu khác glucose cho não. Bây giờ dầu dừa là một phần của chế độ ăn ketogenic. Nhưng khi tách nó khỏi ngữ cảnh thì đột nhiên dầu dừa trở thành một thứ gì đó tốt mà chúng ta nên dùng để nấu ăn mặc dù nó chỉ là chất béo bão hòa mà thôi”.
Dầu dừa chứa 80-90% chất béo bão hòa. Điều này có thể ảnh hưởng đến mức cholesterol và sức khỏe tim mạch.
Nhiều người dùng dầu dừa để nấu ăn vì tin rằng nó tốt cho não. Ảnh: www.thestar.com.
Thanh protein và đồ uống lắc
Những thực phẩm này có mặt tại quầy thanh toán của hầu hết cửa hàng và trở thành lựa chọn lành mạnh hơn một thanh chocolate thông thường.
Bà Kalinik cho biết: “Thanh protein chứa lượng đường y hệt thanh chocolate thông thường… hoặc thậm chí nhiều hơn trong một số trường hợp nhất định”.
Thanh protein cũng chứa nhiều đường như thanh chocolate bình thường. Ảnh: www.abestfashion.com.
Ngoài ra, bột protein lắc thường chứa nhiều đường và chất phụ gia hơn lượng cần thiết. Do đó, mọi người nên kiểm tra các thành phần cẩn thận khi mua thực phẩm. Trả lời cho câu hỏi liệu việc bổ sung protein có cần thiết không, ông Marber nói: “Hầu hết mọi người nhận đủ protein từ chế độ ăn uống của họ, trừ khi bạn là một vận động viên chuyên nghiệp”.
Hạt granola
Nhiều người thay thế đồ ăn vặt bằng granola vì cho rằng thực phẩm này lành mạnh. Bà Kalinik tiết lộ granola thường có thể chứa lượng đường rất lớn. Nó thường được coi là lựa chọn lành mạnh nhưng bạn nên nhìn vào thương hiệu granola. Nhiều hãng sản xuất granola chứa hàm lượng đường rất cao”.
Theo Phương Hà (zing) – Ảnh: T.H
