Khi tôi sinh ra, cái tên Thanh Tuyền chỉ còn là một cái gì đó nằm hờ hững trong miền kí ức thông qua lời kể của các bà, các mẹ. Tôi không biết đó là may mắn hay thiệt thòi cho mình bởi so với thế hệ của tôi, bà là một cái gì đó rất xa vời. Nhưng khi đã thử nghe bà hát một lần thì tôi mới hiểu vì sao người ta gọi bà với cái tên hết sức đẳng cấp, “danh ca của những danh ca”.
Thanh Tuyền trong kí ức của những thế hệ đi trước.
Thanh Tuyền tên thật là Phạm Như Mai, sinh ngày 29 tháng 10 năm 1949 là một ca sĩ thành công với dòng nhạc vàng Việt Nam. cô đã thành danh tại miền Nam Việt Nam từ trước năm 1975 và sau này tiếp tục nổi tiếng ở hải ngoại. Thanh Tuyền đã tổ chức liveshow biểu diễn đặc biệt kỷ niệm 50 năm ca hát tại Việt Nam và đây cũng chính là liveshow cuối cùng của Thanh Tuyền ở Việt Nam vì chỉ hai tháng sau, Cục Nghệ thuật Biểu diễn đã ngưng cấp phép biểu diễn cho bà, lúc đó là vào ngày 28 tháng 2 năm 2013.
Chuyện nữ danh ca bị cấm hát khiến người hâm mộ vô cùng lo lắng và khó hiểu bởi hơn ai hết, các thế hệ người Việt Nam đã coi Thanh Tuyền là một thần tượng sống, giữ hồn cho nghệ thuật. Chính vì thế, có nhiều người tỏ ra khá bất bình trước quyết định này và đành bày tỏ sự mến mộ với thần tượng bằng một tình yêu thầm lặng đến nửa vòng trái đất khi cô đang định cư ở Mỹ.
Sau những trục trặc ấy, nữ danh ca vẫn không quên nơi chôn nhau cắt rốn của mình. Cô vẫn đi đi về về giữa Mỹ và Việt Nam để thăm quê cha đất tổ, hoặc làm từ thiện. “Chỉ về mà không được hát thì còn gì đau bằng đối với một tâm hồn nghệ sĩ”, Thanh Tuyền từng chia sẻ về thời gian đó. Có những lúc, cô đi ngang những con phố trung tâm Sài Gòn, nép mình ở những phòng trà năm xưa và lắng lại thật lâu như để tìm về một chút dư âm quá khứ. Trong vô thức, cô cất khe khẽ giọng: “Mỗi năm đến hè lòng man mác buồn…” rồi lau nhanh dòng nước mắt và rời đi. Nhiều người cho rằng, việc về Việt Nam để thăm quê là cách mà Thanh Tuyền xoa dịu nổi nhớ nghề da diết của mình, tìm về một chút hoài niệm mà không bao giờ quên được.
Được hát chính là sự sống của nữ ca sĩ hải ngoại đình đám qua bao thế hệ.
Thanh Tuyền luôn thế, luôn hát để tìm niềm giao cảm với những ưu tư chở nặng. Cô hát như thể ngày mai không còn hát được nữa. Chính vì thế trong mọi khoảnh khác, cô luôn cố cất cao một câu dù chỉ là vài chữ. Trong một lần chia sẻ, Thanh Tuyền ví cô như rượu. Một thứ rượu của chính mình. Lúc buồn nhất thì tự mình uống nó để mà say, nhưng càng uống lại càng tỉnh để nhận rõ mồn một những uẩn khúc của cuộc đời mình. Ca sĩ hát nhạc buồn, ai cũng phải mang những nỗi niềm riêng không phải là điều khó hiểu nhưng ở một mặt nào đó, âm nhạc giống như thuốc độc. Những lúc buồn đau nhất, người nghệ sĩ tự giết mình để mang lại yêu thương cho những người nghe nó.
Biết là thuốc độc mà vẫn ngoan cố uống, vậy là đời mình không còn gì quý hơn là ca hát. Ngay cả mạng sống cô còn không quản thì chịu đau thương để người khác được thanh thản trong nghệ thuật là điều vô cùng dễ hiểu. Có lẽ vì thế mà khi có dịp nghe cô hát live tại phòng trà khán giả sẽ thấy, tận sâu đôi mắt của Thanh Tuyền có một nỗi niềm gì đó không thể thốt thành lời. Khi ngân lên một câu cao trào, mắt Thanh Tuyền không chớp mà chỉ khẽ khép hờ nhưng vẫn đủ nhìn thấy sự thăm thẳm. Đôi mắt khẽ rung lên, rồi nhìn xa xăm như vô hồn đưa người nghe chìm đắm vào một thế giới của sự lắng đọng và rung cảm. Không ít khán giả ngồi ở những hàng ghế đầu khi nghe Thanh Tuyền hát tự nhiên nước mắt cứ chảy mà không hiểu lí do vì sao, phải chăng đó là điều mà khán giả bất chấp mọi rào cản pháp lý để yêu mến nữ danh ca này?
Những khán giả đầu đã bạc trắng vẫn cúi người tặng chị đóa hoa chan chứa tình cảm.
Cô chia sẻ: “Khi còn ở Mỹ, tôi thường xuyên nhận được thư của khán giả hâm mộ tại Việt Nam gửi sang, họ bày tỏ nỗi nhớ thương giọng hát của tôi. Có người sang tận Mỹ coi tôi hát, đầu đã ngả bạc mà cứ cầm tay tôi rưng rưng nước mắt vì họ đã từng yêu mến tôi những ngày xa xưa ấy…nói thật, cuộc đời tôi chắc không có cảm giác hạnh phúc nào có thể sánh bằng những điều ấy”.
Sau bao cố gắng và xa cách, những ngày tháng gần đây, nữ danh đình đám này cũng được về nước để chính thức biểu diễn cho đồng bào thưởng thức. Điều đó đương nhiên sẽ là một tin vui cho những người Việt Nam, dù là thê hệ nào đi nữa. Mặc dù cái tên Thanh Tuyền không mấy liên quan đến thế hệ 8x, 9x nhưng họ vẫn tìm về để nghe cô hát một lần vì không phải ngẫu nhiên, Thanh Tuyền được họ truyền tay nhau như một báu vật vô giá. Sau khi may mắn được nghe cô hát, những bạn trẻ mới gật gù thán phục, “đúng là thần tượng, danh ca của những danh ca. Nghe mà cứ nổi hết da gà. Thế này ông cha mình không mê mới là lạ”. Câu nhận xét mang đậm hơi hướng thời đại của những bạn trẻ nhưng tình cảm và sự mến mộ thì không khác gì mấy so với các thế hệ đi trước, những người đã từng yêu mến danh ca Thanh Tuyền.
Sau bốn năm mới trở lại với TP.HCM, danh ca hải ngoại rất xúc động vì tình thương của khán giả dành cho mình. Cô đã thể hiện mỗi đêm khoảng hai mươi ca khúc gắn liền với tên tuổi của mình và được khán giả yêu mến trong suốt 52 năm qua. Trong đó có nhiều nhạc phẩm do các nhạc sĩ viết tặng riêng cho giọng ca Thanh Tuyền như “Nỗi Buồn Hoa Phượng”, “Chiều Buồn Ngày Xuân”,… Đến dự đêm nhạc đầu tiên có vợ và con của cố nhạc sĩ Hoàng Trang – tác giả ca khúc chủ đề đêm nhạc Không Bao Giờ Quên Anh. Gia đình cố nhạc sĩ còn gửi tặng ca sĩ Thanh Tuyền một lẵng hoa tươi thắm để cám ơn giọng hát ngọt ngào của cô đã giúp ca khúc sống mãi trong lòng khán giả hâm mộ.
Lần trở về này, chị vô cùng hạnh phúc khi thấy người hâm mộ chờ đón mình hàng giờ ở sân bay.
Thanh Tuyền tâm sự: “Mỗi suất hát đối với Thanh Tuyền là liều thuốc tuyệt vời. Ca sĩ ngộ lắm. Ở gia đình có bệnh hoạn, đau buồn gì thì tuyệt đối lên sân khấu không bao giờ mang lại những cái buồn cho khán giả, không bao giờ chia sẻ những điều không vui. Người nghệ sĩ phải mang lại những gì tốt đẹp nhất, những niềm vui cho khán giả. Tôi chỉ mong đêm nay, trong không khí gia đình này, sẽ phục vụ khán giả được nhiều ca khúc hay. Nhiều khán giả dễ thương đến mức Thanh Tuyền xem họ như người thân trong nhà”.
Khi nhắc về những kỉ niệm khó quên, Thanh Tuyền tiết lộ mình có sở thích sưu tập búp bê dù đã ở tuổi bà nội. Hồi nhỏ còn ở Đà Lạt, gia đình cô đông con nên cuộc sống khá chật vật. Thanh Tuyền có một người bạn hàng xóm tên Thu nhà rất giàu nên có búp bê đẹp để chơi. Nhìn bạn có món đồ chơi đắt tiền, cô thèm lắm nhưng không có tiền mua. Đợi đến khi bạn chơi chán, búp bê xấu xí lem luốc, tóc cháy đen nên bạn vất đi thì Thanh Tuyền len lén nhặt về. Từ đó hễ đi đến đâu thấy búp bê đẹp là cô lại mua như một cách nhớ về tuổi thơ khốn khó.
Thanh Tuyền chia sẻ cảm xúc của mình khi tái ngộ khán giả tại TP.HCM.
Thanh Tuyền còn có một kỉ niệm đáng nhớ với ca khúc “Chiều Buồn Ngày Xuân”. Đây là nhạc phẩm được nhạc sĩ Lam Phương viết riêng dựa trên câu chuyện cuộc đời thật của cô. Ngày đó, người chồng đầu tiên bỏ sang Mỹ, để lại Thanh Tuyền với ba đứa con thơ dại. Sau nhiều sóng gió, cô và các con mới đến được nước Mỹ thì phát hiện ra người chồng khi xưa đã có duyên mới. Những đắng cay trong cuộc đời riêng được Thanh Tuyền tâm sự với nhạc sĩ Lam Phương và ông chuyển tải trong ca khúc đặc biệt. Vì thế mỗi lần hát “Chiều Buồn Ngày Xuân”, Thanh Tuyền lại xúc động về một giai đoạn khốn khó trong cuộc đời.
Tình cảm của khán giả là lẽ sống để Thanh Tuyền vượt qua mọi khổ đau.
Thời gian này, cũng là lúc Thanh Tuyền đang thọ tang mẹ. Vì quá lo cho gia đình nên cô đã sơ sót mà không quan tâm được nhiều tới người nhạc sĩ tài hoa. Sau hơn 20 năm, nữ ca sĩ vẫn canh cánh nỗi niềm chua xót và tự trách mình đã không hỗ trợ được gì cho nhạc sĩ Trúc Phương. Nữ ca sĩ đã thể hiện lại ca khúc “Hai Lối Mộng” của nhạc sĩ Trúc Phương đầy cảm xúc…Thanh Tuyền là thế, sống tình cảm và rất vị tha. Chị luôn nhớ về những giá trị tạo nên chính mình dù là nhỏ nhất. Cái Tâm nhẹ, nhìn cuộc đời nhẹ nhàng, giờ đây, Thanh Tuyền đang hạnh phúc. Có lẽ chính nhờ sự nhẹ nhàng, thư thái nên chị vẫn giữ được những nét thanh xuân đặc biệt trên gương mặt và giọng hát dù thời gian cứ vùn vụt trôi qua.
