Có nhiều định nghĩa, nhiều khuôn mẫu về tình yêu. Nếu người ta chỉ phát huy tính nhục dục hoặc nghĩ đến những chuyện thể xác thì đó không phải tình yêu chân chính.
Người đàn ông thật sự phát huy tình yêu như là một sự biểu hiện mối quan tâm của con người với một con người, người này sẽ không đặt nặng vẻ đẹp bên ngoài hay sự thu hút thể xác mà quan tâm nhiều đến vẻ đẹp tâm hồn bên trong.
Theo lời Phật dạy, yêu cũng phải học. Vì nếu chỉ có bản năng ham thích và cuồng nhiệt thôi, chỉ có sự đòi hỏi và vắt kiệt năng lực nhau thôi, thì sớm muộn gì tình yêu ấy cũng sẽ lụn bại. Chán chường rồi từ bỏ. Từ bỏ không được thì làm khổ nhau. Nhiều người trẻ lớn lên chỉ biết có học hành, chỉ biết kiếm tiền, chỉ biết làm đẹp bề ngoài, chỉ biết gây sự chú ý cho người khác, chứ họ không có khả năng lắng nghe, cảm thông hay nhường nhịn ai cả. Họ không nghĩ rằng muốn thương yêu ai đó thì phải buông bỏ bớt cái tôi ích kỷ của mình. Mà dù có biết cũng không làm được, vì họ đâu có chịu rèn luyện kỹ năng và hàm dưỡng tâm hồn. Họ không có hơi sức để làm những chuyện đó.
Tình yêu mà được xây dựng trên nền tảng của sự vị kỷ, của sự lợi dụng, của sự thỏa mãn nhục dục, thì tình yêu ấy không có sức sống, không có thật. Đó chỉ là sự trá hình. Vì khi yêu thương thật lòng một ai đó thì ta sẽ không bao giờ để cho họ khổ, chứ nói gì muốn làm cho họ khổ.
Dưới góc nhìn Phật giáo, tình dục được đánh giá dưới góc nhìn của sự thèm khát và đau đớn. Con người được sinh ra bởi sắc dục, chết bởi sắc dục, đó là lẽ thường của thế tục và thuận theo thế tục thì cứ sống đi chết lại không ngừng
Sắc dục là chứng bệnh chung của người đời. Mọi người đều có thể bị nó làm mê nếu không kiêng sợ giữ gìn, cũng khó tránh khỏi những điều không tốt đến với mình.
Theo thuyết nhân quả trong đạo Phật thì ái là nhân, dục là quả. Nuôi dưỡng ái dục là hủy diệt thân hiện tại, nuôi dưỡng thân tương lai, cứ như thế thân tiếp nối thân, luân hồi trong sáu đường như dây xích không biết đâu bắt đầu, không biết đâu kết thúc, vô định.
“Nếu mọi người phóng túng theo ái dục, chạy theo tình ái thì càng ngày càng lún sâu, mê mờ càng ngày càng tăng, càng sâu càng đậm” – Hòa thượng Thích Tuyên Hóa cho hay.
Bản thân tình dục không phải là xấu xa, nhưng cám dỗ và tham ái của nó quấy rầy sự an lạc của tâm và như thế không dẫn đến sự phát triển tâm linh.
Khi một con thú hoang muốn tình dục, nó tỏ tình yêu của nó, nhưng khi đã có tình dục rồi, nó sẽ không cần biết đến tình yêu. Đối với loài thú, tình dục chỉ là thứ dẫn đến sự sinh sản, nhưng với con người, tình dục bao gồm cả tình yêu.
Tuy nhiên, nếu ham mê sắc dục quá đà, sẽ dẫn đến rất nhiều tai học xảy ra.
Yêu nhau mà suốt ngày chỉ quấn chặt vào nhau chứ chẳng quan tâm gì đến những mối liên hệ xung quanh hay bất cứ những giá trị cơ bản nào khác của một sự sống cân đối, thì ta đã tự cô lập tình yêu của mình rồi. Ta không biết nuôi dưỡng những yếu tố phi tình yêu thì cũng tức là ta đang hủy diệt chính tình yêu của mình. Cho nên, Đức Phật khuyên chúng ta nên thực tập giới, giữ lằn ranh không thể vượt qua, chỉ nên trao thân với người đã thực sự là vợ hay chồng của mình, người mà mình đã thực sự thấu hiểu và sẵn sàng chia sớt những khó khăn và cả những nguyện vọng lớn lao trong cuộc đời với mình. Nếu không, tình yêu sẽ rất dễ giới hạn trong nhục dục, và ta sẽ chịu đau đớn dai dẳng khi mình không giữ được người đó. Giữ giới chính là giữ gìn cho nhau.
