Giá trị dinh dưỡng của củ sắn
Củ sắn có hàm lượng tinh bột khá cao, giá trị dinh dưỡng như một số loại của khoai lang, khoai tây, khoai môn… Nó chứa nhiều cacbonhydrate cung cấp nhiều năng lượng cho cơ thể, ngoài ra còn có kali và chất xơ. Vì thế đây là một món ăn khá quen thuộc ở nhiều vùng quê và miền núi.
Do có nhiều tinh bột, củ sắn còn được dùng để chế bột làm bánh, làm mạch nha và chế rượu, chất xơ ngăn ngừa táo bón và các bệnh tim mạch. Sắn còn có tác dụng cân bằng lượng nước trong máu. Ngoài ra, củ sắn còn được ứng dụng trong công nghiệp sản xuất bánh kẹo làm giấy, dệt, làm chất kết dính. Sắn thái lát, phơi khô có thể dùng làm thức ăn chăn nuôi lợn và gia súc.
Những tác dụng phụ của củ sắn
Tuy có khá nhiều công dụng, nhưng sắn củ chủ yếu được dùng làm thức ăn chăn nuôi do nó có chứa độc tố.
Nếu không biết chế biến hoặc ăn không đúng cách rất dễ bị ngộ độc. Chất độc trong sắn là HCN.
Chất này có nhiều trong sắn cao sản. Loại sắn này thường dùng để sản xuất bột ngọt hoặc làm thức ăn cho gia súc, chứa nhiều độc tố, vị đắng, người ăn rất dễ bị ngộ độc.
Những biểu hiện đầu tiên của ngộ độc sắn là đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, khó thở, rối loạn nhịp tim, tiêu chảy, mệt mỏi. Nếu bị nặng hơn có thể co giật, khó thở, suy hô hấp, da tím tái, xanh xao, nhịp tim tăng, huyết áp giảm… Trong trường hợp nặng không được cấp cứu kịp thời có thể tử vong.
Khi thấy người có biểu hiện say sắn, tốt nhất là để họ nôn hết ra, tống chất độc ra ngoài, sau đó cho uống nước đường hoặc nước mía rồi đưa đến bệnh viện ngay lập tức.
Khi điều trị, bệnh nhân sẽ được các bác sỹ tiếp tục loại trừ chất độc bằng cách rửa dạ dày bằng nước muối sinh lý, dùng thuốc nhuận tràng. Một số biện pháp được áp dụng như truyền dịch, cân bằng điện giải, dùng thuốc trợ tim hoặc cắt cơn co giật để đảm bảo hô hấp. Nếu bệnh nhân trong trạng thái hôn mê sâu, khó thở sẽ phải cho thở bình oxy và dùng thuốc giải độc.
Bà bầu không nên ăn củ sắn
HCN có trong sắn giống như trong măng tươi có thể gây rối loạn tiêu hoá hay thậm chí là ngộ độc. Do đó các bà bầu nên hạn chế ăn sắn luộc, sắn hấp như một bữa phụ trong ngày.
Tuyệt đối không cho trẻ nhỏ ăn
Ngộ độc sắn cấp là một trong những nguyên nhân gây tử vong ở trẻ em. Tai nạn này chiếm 10% trong số ngộ độc thức ăn, với tỷ lệ tử vong là 16,7%; cao nhất trong các loại hình ngộ độc thức ăn.
Do sắn chứa độc tố nên tuyệt đối không nên cho trẻ dưới 3 tuổi ăn sắn. Hệ tiêu hóa của trẻ còn non nớt, chưa thực hiện tốt việc tiêu hóa và loại thải độc tố. Nếu cho trẻ ăn nhiều, các chất độc tố có thể tích tụ lại trong cơ thể trẻ lâu ngày và gây bệnh. Đặc biệt, càng không nên cho trẻ ăn sắn vào lúc đói vì có thể dẫn đến ngộ độc.
Cách chế biến loại bỏ độc tố ở củ sắn
Bởi trong củ sắn chứa độc HCN là chất dễ bay hơi, dễ hòa tan trong nước, có thể bị oxy hóa thành acid cyanic không độc, kết hợp với đường cũng tạo thành chất không độc. Để tránh ngộ độc, ta có thể loại bỏ độc tố từ củ sắn bằng cách:
– Bóc vỏ trước khi nấu, ngâm sắn trong nước một thời gian rồi mới nấu sắn tươi. Khi nấu mở nắp đậy để HCN bay hơi.
– Khi luộc sắn nên thay nước 2-3 lần để giảm bớt độc tố.
– Sắn cắt lát và phơi khô cũng làm giảm chất độc trong sắn.
– Những loại củ sắn ngọt, phải chế biến ngay sau khi dỡ sắn, nếu không thì phải vùi củ xuống.
– Không nên ăn củ sắn vào buổi tối vì có thể các triệu chứng ngộ độc xảy ra vào ban đêm sẽ không phát hiện kịp hoặc không kịp thời đưa đi cấp cứu.
