Mặc dù ăn chay được tiếng là tốt cho về sức khoẻ, nhưng tin tức gần đây đã tập trung vào những mặt trái của chế độ ăn chay thường và ăn chay thuần, bao gồm các báo cáo về rụng tóc và trầm cảm.
Vậy, những mô hình ăn uống được cho là lành mạnh này có những nhược điểm gì?
BS. Qi Sun, giảng viên dinh dưỡng tại Trường y tế công cộng Harvard T.H Chan cho biết: “Đối với những người khỏe mạnh nói chung, tôi không thấy lý do nào cho thấy việc ăn chay gây nguy cơ cho sức khoẻ”.
Tuy nhiên, một số nghiên cứu gần đây gợi ý rằng vấn đề nằm ở chất lượng thực phẩm thực vật. Ví dụ rau, chứ đừng khoai tây chiên.
Chế độ ăn chay thường sẽ luôn loại trừ thịt, cá và gia cầm. Còn ăn chay thuần sẽ không cho phép các sản phẩm từ sữa như sữa, trứng, pho mát, cũng như các sản phẩm từ động vật như gelatin, và những người ăn chay thuần cũng không sử dụng các sản phẩm khác từ động vật bao gồm mật ong, len, tơ tằm và da.
Có những nhược điểm tiềm tàng đối với việc không ăn thịt, nhưng giáo dục về dinh dưỡng và sử dụng chất bổ sung khi cần thiết có thể giúp khắc phục những nhược điểm này.
Tìm hiểu kỹ hơn về rụng tóc
Vậy không ăn thịt có dẫn đến rụng tóc không? Một báo cáo gần đây cho thấy thiếu protein nghiêm trọng, cùng với khiếm khuyết khác trong chế độ ăn, có thể dẫn đến rụng tóc. Đó là vì thịt chứa sắt, vitamin B và kẽm, tất cả đều quan trọng đối với sự phát triển của tóc.
Tuy sắt được tìm thấy trong các thực phẩm như đậu khô và rau lá xanh đậm, song sẽ khó hấp thụ sắt hơn từ chế độ ăn chay thường thuần túy. Tuy nhiên, có thể dễ dàng bổ sung. Người ăn chay thường và ăn chay thuần phải đặc biệt chú ý để ăn đủ sắt. Chỉ cần bổ sung nếu không đủ.
Kẽm được tìm thấy trong ngũ cốc, đậu, và hạt vỏ cứng. B12 có trong các sản phẩm sữa, trứng, sữa đậu nành bổ sung và ngũ cốc.
Các chuyên gia khuyên những người ăn chay cần có phương án ăn uống đa dạng.
Thiếu protein chất đạm có thể là một mối nguy hiểm đối với người ăn chay, đặc biệt là những người ăn chay thuần.
Nhưng trong thực tế, chưa thấy ai phàn nàn về rụng tóc khi theo chế độ ăn chay. Có lẽ thiếu protein phải diễn ra trong một thời gian mới dẫn đến rụng tóc.
Những người ăn chay thường và ăn chay thuần có thể nhận đủ lượng protein bằng cách ăn uống đa dạng với đủ lượng calo. Đối với người ăn chay thuần, những nguồn protein tốt bao gồm đậu nành, quinoa, bánh mì nguyên hạt, súp lơ xanh, bơ lạc, đậu, cải xoăn, đậu lăng và hạnh nhân. Người ăn chay thường có thể ăn trứng vài lần một tuần, hoặc sữa chua Hy Lạp và hoàn toàn ổn.
Những người không ăn thịt nên biết về nguy cơ thiếu sắt, vitamin B, và kẽm, và cảnh giác với các triệu chứng thiếu hụt. Các triệu chứng thiếu kẽm điển hình bao gồm chán ăn, rụng tóc, tiêu chảy, tổn thương mắt và da, sút cân, chậm lành vết thương, và vị giác bất thường. Nhưng những triệu chứng này cũng có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khoẻ khác.
Thiếu sắt có thể gây mệt mỏi, chóng mặt, choáng váng, nhịp tim nhanh, hoặc đánh trống ngực.
Một loạt các triệu chứng có thể báo hiệu thiếu vitamin B. Ví dụ mệt mỏi và mất thăng bằng có thể là dấu hiệu của thiếu B12. Nếu nghi ngờ rừng mìnhbị thiếu, hãy đề nghị bác sĩ cho làm xét nghiệm máu để kiểm tra.
Vấn đề về tâm trạng?
Ăn chay có làm tâm trạng của bạn suy sụp không? Các nghiên cứu còn chưa đi đến thống nhất, với một số nghiên cứu cho thấy việc không ăn thịt sẽ cải thiện tâm trạng, còn một số khác lại cho kết quả ngược lại. Trong một nghiên cứu trên 400 phụ nữ mới sinh con, 80 cho biết bị trầm cảm sau sinh. Ăn chay có vẻ dễ dẫn đến trầm cảm.
Trong một nghiên cứu khác, các nhà nghiên cứu so sánh người ăn chay thường, người ăn chay thuần, và những người ăn mặn, và thấy những người ăn chay thuần có mức độ lo lắng và căng thẳng thấp hơn những người ăn thịt.
Một số nhà nghiên cứu đã xem xét các vấn đề sức khoẻ tâm thần ở người ăn chay thường và kết luận rằng những người này dễ mắc bệnh này hơn nhưng vẫn ở mức trung bình, các vấn đề về tâm thần đã có trước khi đối tượng bắt đầu ăn chay. Và các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng họ không tìm thấy mối quan hệ nhân quả.
