Hoa quả sấy là một trong những món ăn vặt cực chạy hàng vào dịp Tết. Với nhu cầu ngày càng phong phú, các mặt hàng hoa quả sấy cũng trở nên đa dạng hơn. Chỉ cần đi một vòng quanh siêu thị, chợ lớn, bạn sẽ được chiêm ngưỡng vô số các loại hoa quả sấy như chuối, mít, đào, mận, nho, khoai, đu đủ, xoài… Tất cả đều được làm khô với những loại bao bì đóng gói khác nhau.
Nhưng không chỉ có những loại hoa quả sấy đóng gói nhỏ, thị trường hiện nay cũng có rất nhiều loại hoa quả sấy đóng trong bao lớn, có thể có nhãn mác hoặc không, được bán theo cân tùy theo nhu cầu của người mua hàng. Những loại hoa quả sấy bán theo cân xuất hiện nhiều nhất ở những chợ đầu mối chuyên buôn bán đồ khô như chợ Đồng Xuân. Giá mỗi loại cũng có sự chênh lệch lớn, phụ thuộc vào việc đó là hoa quả trong nước hay nhập ngoại. Và tất nhiên, giá cả của hoa quả sấy sẽ cao hơn với giá khi còn tươi. Trải qua công đoạn chế biến, đến nay vẫn nhiều người nghi ngại có nên ăn hoa quả sấy hay không, mặc dù chúng có ưu điểm để được lâu, dễ vận chuyển và sạch sẽ, tiện lợi trong quá trình mang ra sử dụng.
Hoa quả sấy được sử dụng các phương pháp tiến bộ của khoa học nhưng sẽ làm mất lượng vitamin đáng kể
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội), sấy là một phương pháp bảo quản thực phẩm tiến bộ, khoa học giúp bay lượng nước trong rau quả để làm giảm nhẹ trọng lượng của chúng, đồng thời bảo quản thực phẩm được lâu hơn. Tuy nhiên, bên cạnh đó thì bạn sẽ nhận được lượng rau củ quả có hàm lượng vitamin C bị phân hủy đáng kể. Vitamin C còn lại bao nhiêu trong rau quả sấy khô tùy thuộc vào từng loại nhưng thông thường sẽ mất đến 90%.
Sấy là một phương pháp bảo quản thực phẩm tiến bộ, khoa học giúp bay lượng nước trong rau quả để làm giảm nhẹ trọng lượng của chúng, đồng thời bảo quản thực phẩm được lâu hơn.
“Có hai cách để sấy hoa quả, đó là sấy lạnh và sấy nóng. Sấy lạnh nghĩa là chúng ta làm đông lạnh rau củ quả ở nhiệt độ -20 độ C. Khi đó, nước trong rau quả sẽ bị chuyển thành đá, ở thể rắn. Sau đó, người ta làm cho nước từ thể rắn chuyển sang thể hơi, bị bay hơi không qua trạng thái lỏng. Còn sấy nóng là dùng không khí nóng để làm khô rau quả. Đây là quá trình khuếch tán nước từ các lớp bên ngoài ra bề mặt và nước từ bề mặt rau củ quả bốc hơi ra môi trường xung quanh. Trong quá trình sấy, những loại trái cây, rau củ dưới tác động của nhiệt độ đều bị mất vitamin”, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh cho biết.
Cẩn trọng với lượng đường và những tác dụng được quảng cáo từ hoa quả sấy khô
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nếu sử dụng hoa quả sấy theo đúng nguyên tắc sấy thì bạn hoàn toàn không phải lo lắng khi ăn với lượng vừa phải. Thực tế thì để bảo quản hoa quả sấy được lâu, người ta thường phải xông bằng khí lưu huỳnh. Đây là chuyện hết sức bình thường vì khí lưu huỳnh chỉ chiếm một lượng cực nhỏ và cho phép sử dụng trong bảo quản thực phẩm. Tuy nhiên vào dịp Tết, nhu cầu của người tiêu dùng nhiều, hàng sản xuất ra cũng phong phú hơn, nhiều cơ sở sản xuất vì muốn hàng để được lâu hơn có thể sử dụng thêm những chất bảo quản, chất tạo ngọt quá mức hoặc không cho phép vào các loại rau củ quả sấy thì cần hết sức cẩn trọng.
Chung nhận định này, PGS.TS Nguyễn Thị Lâm (Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia) cho biết thêm: “Trái cây sấy được chế biến bằng cách loại bỏ nước. Về bản chất, loại thực phẩm này vẫn cung cấp năng lượng, chất bột đường. Tiêu thụ nhiều hoa quả sấy không tốt chút nào cho đối tượng thừa cân, béo phì, tiểu đường. Đặc biệt là hoa quả sấy rất nhẹ, trong khi năng lượng sinh ra vẫn nhiều khiến người ăn khó kiểm soát lượng nạp vào dạ dày. Nhiều quảng cáo vẫn cho rằng hoa quả sấy đem lại nhiều lợi ích cho hệ tim mạch và giảm béo là rất mâu thuẫn”, PGS.TS Nguyễn Thị Lâm nhấn mạnh.
Các chuyên gia cùng khẳng định, chúng ta chỉ nên thêm một phần hoa quả sấy khô vào các món ăn vặt ngày Tết chứ không thể thay thế hoàn toàn bằng những loại rau củ quả tươi nếu muốn cơ thể khỏe mạnh, có đủ vitamin và khoáng chất cũng như tránh thừa cân, béo phì vào dịp Tết. Khi mua hoa quả sấy, bạn cũng cần mua ở những trung tâm, cửa hàng lớn, có uy tín để hạn chế tối đa nguy cơ mua phải hoa quả sấy có sử dụng chất bảo quản không cho phép, chất tạo ngọt…