Ngày nay, việc ăn chay đã trở nên rất phổ biến trong cộng đồng. Nhiều người ăn chay vì tôn giáo, tâm linh hoặc tạo phúc đức do không sát sinh, hoặc có người chỉ ăn chay vì mục tiêu giảm cân, thậm chí là điều trị một số bệnh lý. Tuy nhiên, việc ăn chay thiếu khoa học sẽ lợi bất cập hại.
1. Ăn chay có tốt không?
PGS.TS BS Nguyễn Thị Bay (Bệnh viện Đại học Y dược TPHCM) khẳng định, nếu bạn ăn chay đúng cách thì việc ăn chay hoàn toàn có lợi cho sức khỏe. Theo khoa học, mỗi tuần ăn 1 – 2 ngày sẽ rất tốt cho sức khỏe. Cụ thể, ăn chay đúng cách sẽ mang lại những lợi ích sau đây:
1.1 Thanh lọc cơ thể
Thức ăn chay thường ưu tiên các loại rau củ nên rất giàu chất xơ mà chất xơ là thành phần giúp cơ thể thanh lọc, tăng cường hệ thống bài tiết, “tẩy rửa” ruột và làm sạch thành mạch được tốt hơn.
1.2 Vẫn cung cấp đủ chất cho cơ thể
Nhiều người cho rằng ăn chay sẽ khiến cơ thể bị thiếu chất, đặc biệt là chất đạm. Tuy nhiên, theo bác sĩ Bay, ăn chay đúng cách vẫn đảm bảo cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể.
Cơ thể chúng ta cần 20 – 25% chất đạm, 20 – 25% chất béo, 50% đường bột và còn lại là các vitamin và khoáng chất. Các thực phẩm chay như đậu hũ, các loại đậu, tàu hũ ky, rau dền, rau bồ ngót,…là nguồn cung cấp chất đạm chất lớn. Đặc biệt, rau bồ ngót có hàm lượng đạm cao tương đương với đạm từ cá. Người ta cũng nghiên cứu và nhận thấy chất đạm từ tàu hũ ky sẽ tương đương với đạm từ thịt bò, đạm trong đậu hũ cao hơn đạm từ thịt heo và cá.
Ngoài ra, khi ăn chay, mọi người thường sử dụng các loại dầu từ thực vật như dầu đậu phộng, dầu ô liu, dầu mè,…Đây là những loại chất béo không bão hòa (chất béo tốt cho cơ thể). Và người ăn chay sẽ thường xuyên ăn nhiều rau, củ, quả, trái cây,…điều này sẽ giúp cung cấp cho cơ thể những vitamin và khoáng chất cần thiết.
Như vậy, ăn chay đúng cách vẫn đảm bảo cung cấp đầy đủ thành phần các chất cho cơ thể.
1.3 Ăn chay tốt cho tim mạch
Những bệnh nhân tim mạch thường được khuyên ăn chay hơn là ăn mặn. Nếu người bình thường cần ăn chay 1 – 2 ngày/tuần thì người mắc bệnh tim mạch phải ăn chay từ 2 – 3 bữa/tuần, đồng thời giảm ăn muối.
Bác sĩ Bay cho biết, ăn chay không chỉ có lợi cho bệnh nhân tim mạch mà còn giúp những người bình thường giảm được nguy cơ mắc bệnh tim mạch vì nguồn thức ăn từ thực vật không có chất béo bão hòa.
1.4 Ăn chay ngừa ung thư đại tràng
Theo các nghiên cứu trên thế giới, những người ăn chay từ 1 – 2 ngày/tuần thì nguy cơ mắc bệnh ung thư đại tràng chỉ chiếm 12%, ngược lại những người không thường xuyên ăn chay có nguy cơ mắc bệnh ung thư đại tràng đến 40%.
1.5 Giảm nguy cơ thừa cân, béo phì
Ăn chay đúng cách không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn giúp bạn giảm cân nếu đang thừa cân, béo phì.
1.6 Ngăn ngừa loãng xương
Khi ăn đậu nành, đậu hũ, đậu tương, nước tương,…nó sẽ giúp kích hoạt một số cơ quan, trong đó có tuyến thượng thận sản xuất ra nội tiết tố, đây là điều kiện thuận lợi để giúp hấp thu và đẩy canxi vào bẹ xương, từ đó ngăn ngừa loãng xương hiệu quả.
1.7 Phòng ngừa sỏi túi mật
Bác sĩ Bay cho biết, nhiều công trình đã nghiên cứu và cho thấy những người ăn chay 3 bữa/tuần thì nguy cơ bị sỏi túi mật chỉ 12%, những người ăn uống tự do thì có nguy cơ mắc căn bệnh này đến 30%.
1.8 Phòng ngừa ung thư tiền liệt tuyến
Nam giới ăn chay thường xuyên có thể giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư tiền liệt tuyến.
Như vậy, ăn chay mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là bạn cần ăn chay đúng cách mới phát huy được những lợi ích của hình thức ẩm thực này.
2. Ăn chay đúng cách là như thế nào?
Mỗi người có một quan niệm ăn chay khác nhau. Tuy nhiên, để đảm bảo ăn chay nhưng vẫn tốt cho sức khỏe thì bạn cần lưu ý một số điều sau đây:
Nên ưu tiên ăn các thực phẩm tươi từ rau, củ, quả, trái cây, đậu hũ,…Hạn chế ăn các sản phẩm chay “giả mặn” như đùi gà chay, thịt heo quay chay,…Mặc dù các sản phẩm này cũng làm từ bột, đậu hũ nhưng người sản xuất có thể tẩm ướp hóa chất, màu thực phẩm để món ăn có vị giống thức ăn mặn và màu sắc bắt mắt. Tất cả những hóa chất đó đều không tốt cho sức khỏe.
Nên tự làm các món ăn chay tại nhà thay vì ăn ở các nhà hàng với đầy đủ các loại đồ ăn chay.
Nên sử dụng các loại dầu thực vật nhưng đối với các loại dầu đã hydrat hóa để tạo thành loại dầu rắn để sử dụng được lâu thì không nên dùng.
Các loại bún khô, mì cũng có thể chứa hóa chất bảo quản thực phẩm như hàng the. Vì vậy, khi ăn chay, bạn nên chọn các loại bún, mì tươi.
Như vậy, nếu bạn ăn chay đúng cách và cố gắng duy trì 1 – 2 bữa chay/tuần sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe và phòng chống được bệnh tim mạch và cả ung thư.
