Amy Chavez – một nhà báo người Mỹ, người đang sống tại đảo Shiraishi, Nhật Bản đã viết các bài báo cho một số tòa báo phương Tây về những câu chuyện bí mật liên quan đến đất nước Nhật Bản. Dưới đây là bài viết của Amy đề cập đến 16 bài học thay đổi cuộc sống mà bà đã tích lũy được sau 1 năm sống tại đất nước này.
Lần đầu tiên đặt chân đến Nhật Bản, chắc chắn bạn sẽ bị ấn tượng bởi trật tự xã hội và năng suất từ tất cả mọi thứ bạn bắt gặp. Đường phố sạch sẽ, xe lửa chạy đúng giờ, người dân hòa nhã và lịch sự, tuy nhiên có một chút “lập dị” làm tăng thêm sự quyến rũ của đất nước này như cosplay, mọi người xếp hàng dài để mua kem vị ramen gà hay bánh hamburger kẹp 5 tầng của Lotteria.
“Không có ai trở về nước như con người vốn có của họ. Mỗi chuyến đi sẽ cho ta một cái nhìn mới và hành trang trở về là những bài học cuộc đời”, Amy Chavez cho biết.
1. Dù thế nào cũng luôn đáp trả lại những ân huệ mà người khác dành cho mình
Ở Nhật Bản, bạn không chỉ học được cách nhận ân huệ từ người khác dành cho mình mà phải đáp lại tấm chân tình của họ hoặc biết giúp đỡ những người khác. Bạn có những tấm thiệp cảm ơn nhưng do ngần ngại chưa bao giờ viết hay những tấm thiếp chúc mừng sinh nhật đã mua nhưng chưa kịp gửi đi? Điều đó không bao giờ xảy ra ở Nhật Bản! Việc đáp lại ân huệ là yếu tố quan trọng để có mối quan hệ tốt đẹp ở nơi này.
Mặt khác, sự hồi đáp ân huệ không nhất thiết phải có giá trị như nhau. Ví dụ, nếu ai đó giúp bạn di chuyển chiếc ghế sofa mới vào nhà của bạn, bạn có thể chỉ cần mua cho họ một lon nước giải khát để thể hiện lòng cảm kích của mình là đủ.
2. Cảm ơn khi gặp lại họ
Nếu ai đó từng giúp họ, người Nhật sẽ luôn nhớ để cảm ơn khi gặp lại trong lần sau. Nghe có vẻ hơi khách sáo nhưng chắc chắn sẽ dễ chịu hơn khi ai đó cất lời một cách chân thật như: “Ôi, cảm ơn anh đã giúp tôi chuyển chiếc sofa hôm trước nhé!”. Điều đó thực sự rất tốt đẹp!
3. Phép lịch sự không chỉ là “Cảm ơn” hay “Tạm biệt”
Lịch sự và cư xử một cách tinh tế là điều rất quan trọng trong văn hóa Nhật Bản. Nếu bạn dừng lại trên đường để hỏi đường, chắc chắn bạn sẽ nhận được một bản đồ vẽ chi tiết bằng tay bởi một người đi đường hay một người bán hàng có thể đóng cửa hàng của họ lại để dẫn bạn đến đúng nơi bạn đang tìm. Phép lịch sự nghĩa là thấm nhuần lòng vị tha trong chính bản thân bạn, khi làm điều gì giúp đỡ người khác mà không đòi hỏi: “Tôi sẽ được gì?”
4. Đặt người khác lên trước bản thân mình
Cách tốt nhất để cho người khác biết họ quan trọng với bạn như thế nào đó là hãy đặt họ ở vị trí ưu tiên. Đưa cho người bạn của mình miếng bánh lớn nhất, nhường chỗ ngồi dễ chịu nhất trong nhà hàng cho người thân, để khách đứng vào vị trí trung tâm của bức ảnh hoặc nướng bánh và chia sẻ nó với người hàng xóm của bạn cũng là một phần trong cuộc sống hàng ngày ở Nhật Bản.
Thậm chí, những vị khách được mời đến nhà còn được dành cho những chỗ ngồi đặc biệt khi đến thăm một gia đình truyền thống ở Nhật Bản. Những chiếc ghế được đặt đối diện với những góc trưng bày nghệ thuật Nhật Bản đẹp nhất như: những bức tranh trang trí, đồ gốm sứ, lọ hoa,…
5. Đừng tách ai ra khỏi nhóm
Ở Nhật Bản hiếm có chuyện đi tiệc hay uống rượu mà chỉ có vài người đồng nghiệp. Tất cả mọi người trong công ty đều được mời! Sẽ không có khoảnh khắc lúng túng khi ai đó nhận ra họ không được mời tham dự vào bữa tiệc.
Hơn nữa, tất cả những người tới tham dự đều có mặt trong bức ảnh, không cần quan tâm xem đó là ai, thành viên trong gia đình, bạn bè hay thậm chí chỉ là một người nào đó vô tình có mặt ở đó. Việc không tách khỏi tập thể sẽ dạy cho bạn cách bao dung, rộng lượng hơn với những người khác.
6. Tôn trọng tài sản của người khác
Trong tiếng Anh có câu thành ngữ: “Finders keepers, losers weepers” (tạm dịch: “Người tìm được thì người đấy giữ, kẻ nào thua cuộc thì kẻ đó khóc”). Câu nói này không tồn tại trong xã hội Nhật Bản! Nếu ai đó làm rơi một cái ô hay đồ vật gì đó bên đường, họ chắc chắn sẽ tìm thấy nó ở đúng vị trí đó hoặc trên băng ghế gần nhất khi quay lại tìm. Bởi lấy đồ của người khác là việc làm sai trái – không thể chấp nhận được!
7. Uống rượu không gây gổ, đánh nhau
Khách du lịch đến Nhật Bản sẽ thấy rằng có rất nhiều gã say xỉn trên đường phố vào buổi tối (và thậm chí là cả ban ngày). Dù vậy, uống rượu không đồng nghĩa với việc họ sẽ gây lộn và đánh nhau, rất hiếm khi xảy ra các cuộc ẩu đả ở quán bar tại Nhật. Nếu có kế hoạch “chơi tới bến”, bạn không cần phải e ngại việc thức dậy với một bên mắt đen xì, quần áo rách rưới hay ví không cánh mà bay vào ngày hôm sau. Ở Nhật, bạn có thể dễ dàng bắt gặp những nhân viên văn phòng say khướt nằm trên ghế đá công viên với bộ quần áo lịch sự và trông họ ngủ rất bình yên vào mỗi sáng thứ bảy.
8. Dịch vụ công được chính phủ kiểm soát rất tốt
Hệ thống đường sắt bậc nhất thế giới (và phương tiện giao thông công cộng nói chung), một trong những hệ thống bưu chính hiện đại, tốt nhất trên thế giới, cũng như chất lượng chăm sóc sức khỏe là những ví dụ tuyệt vời về những hoạt động mà chính phủ Nhật Bản đang làm rất tốt. Khó có thể tìm thấy những cơ sở tư nhân nào có thể làm tốt hơn chính phủ trong các lĩnh vực trên.
9. Những hành vi thô lỗ là không chấp nhận được
Xã hội Nhật Bản đánh giá cao sự khiêm tốn và giản dị. Mọi người có thể xếp hàng dài chờ đợi mà không có bất kỳ lời phàn nàn nào. Không có bất kỳ sự bất bình, ẩu đả nào trên đường. Ít khi ai đó phải lên giọng, không có những tiếng thở dài đầy hoài nghi, kiểu như “Sao mọi người lại ngốc nghếch đến vậy?”, không có cái nhìn hiềm khích như muốn nói “Tránh ra không mày sẽ ăn đòn đấy”. Và vì thế, du khách sẽ cảm thấy khá thoải mái khi tới Nhật Bản và được hít thở bầu không khí của sự yên bình.
10. Luôn biết lắng nghe
Người Nhật sẽ luôn để bạn có cơ hội bày tỏ ý kiến trước. Họ thực sự là những người biết lắng nghe. Việc lắng nghe người khác, không cố gắng “áp đảo” trong một cuộc hội thoại là điều rất quan trọng. Bằng cách lắng nghe, bạn sẽ trở nên nhẫn nhịn và ít đánh giá người khác hơn. Thay vào đó, dù ở bất kỳ chủ đề nào, người Nhật đều có xu hướng “thảo luận” chứ không “tranh luận” và áp đặt quan điểm củamình vào người khác.
11. Không cần thể hiện ra để biết mình yêu nước
Sâu trong thâm tâm mỗi người Nhật Bản, họ đều cảm nhận được rằng quốc gia của họ là tốt nhất trên thế giới. Do vậy, họ không cần chứng tỏ với du khách rằng đất nước họ tuyệt vời ra sao. Thông thường họ sẽ không nói kiểu “đường sắt ở nước chúng tôi là tốt nhất trên thế giới”.
12. Ganbaru — Cố gắng hết sức mình
Nhiều người trong chúng ta thường từ bỏ làm điều gì đó khi phát hiện ra việc đó làm mất nhiều thời gian, tiền bạc hoặc năng lượng hơn chúng ta đã định. Tuy nhiên, ở Nhật Bản, bạn phải thực hiện nhiệm vụ từ đầu đến cuối và cố gắng hết sức để hoàn thành. Người Nhật thấm nhuần tinh thần “ganbaru” (cố gắng hết sức để hoàn thành việc gì đó) vì tất cả mọi người xung quanh bạn cũng đều làm như vậy.
13. Giữ lời hứa
Ở Nhật Bản, khi ai đó hứa hẹn làm một việc gì đó, nghĩa là họ chắc chắn sẽ làm. Dù thế nào họ cũng sẽ không quên lời hứa. Họ sẽ đến tham dự sự kiện của bạn ngay cả khi trời đổ mưa. Vắng mặt không tham dự mà không thông báo trước là điều không thể chấp nhận được – bạn có thể gọi tới thông báo trước rằng bạn không thể tham dự và xin thứ lỗi về việc đó hoặc bạn phải cử người khác đến tham dự thay thế vị trí của bạn.
14. Sống có trách nhiệm
Trong trận đấu bóng đá tại World Cup 2014, người hâm mộ Nhật Bản đã khiến cả thế giới ngưỡng mộ khi họ đứng dậy và tự dọn sạch chỗ ngồi của họ tại sân vận động. Nếu đã từng đến Nhật Bản, bạn sẽ không ngạc nhiên về điều này vì người Nhật luôn tự dọn dẹp sạch sẽ mọi thứ khi đứng dậy. Dù là khi đi cắm trại, sau khi đứng dậy, họ sẽ mang tất cả rác rưởi về nhà để phân loại rồi vứt.
Nếu tổ chức một bữa tiệc tại gia, chắc chắn rằng tất cả mọi người sẽ giúp bạn dọn dẹp và rửa bát đĩa trước khi họ ra về. Ngoài ra, bạn sẽ dễ dàng gặp một nhân viên kế toán quét vỉa hè ở phía trước của tòa nhà công ty bởi họ thường tổ chức vệ sinh các khu phố sạch, trong đó tất cả mọi người đều tham gia.
15. Những con người thanh lịch
Nếu phải dùng một từ để miêu tả về người Nhật Bản, đó sẽ là “thanh lịch”. Từ tất cả các tầng lớp xã hội, không kể nguồn gốc hay thu nhập, người dân Nhật Bản đều cư xử với mọi người hết sức nhã nhặn, thanh lịch. Ví dụ, không ai dùng ngón tay của mình để chỉ vào mặt người khác. Thay vào đó, họ sẽ dùng cả bàn tay hay những cử chỉ nhã nhặn hơn. Họ luôn ăn mặc chỉnh chu, với một nụ cười thường trực trên gương mặt và luôn dùng cả 2 tay để đưa đồ cho người khác.
16. Luôn đúng giờ
Một trong những điều mọi người học được khi tới Nhật Bản là việc đúng giờ. Nó thể hiện sự tôn trọng dành cho người khác và giải thích tại sao mọi thứ ở quốc gia này đều được vận hành trơn tru và hiệu quả.
