Cách đây khoảng 2500 năm, trong những đồi thấp dưới chân núi Nepal thời đó, có một ông vua sống trong một tòa lâu đài hết sức tráng lệ. Nhà vua sắp có con trai và vì lý do này nên ngài đã có một ý tưởng hết sức cao quý: Ngài sẽ dành cho con một cuộc sống tuyệt vời nhất. Tuy nhiên, đứa trẻ sẽ không bao giờ biết đến một nỗi đau rằng – mỗi nhu cầu, mỗi khát khao lúc nào cũng phải trả giá.
Nhà vua đã xây dựng những bức tường cao quanh lâu đài để hoàng tử không thể tiếp xúc với thế giới bên ngoài. Ngài đã làm hư đứa trẻ, vì cậu mà phung phí tiền của để mua sơn hào hải vị và quà tặng, bao quanh cậu với những nô lệ sẵn sàng làm bất thứ gì cậu muốn. Và giống như đã được lên kế hoạch, đứa trẻ lớn lên mà chẳng biết tí gì về những hành động hung ác thông thường của con người.
Tuổi thơ của hoàng tử hoàn toàn diễn ra như vậy. Nhưng dù giàu có và xa hoa tột độ, hoàng tử vẫn chỉ trở thành một gã trai trẻ như bao người. Chẳng mấy chốc, mọi thứ đều trở nên trống rỗng và vô giá trị.
Vấn đề ở đây là bất kể vua cha đã dành cho chàng thứ gì thì dường như cũng chẳng bao giờ là đủ cả, chẳng bao giờ có nghĩa là tất cả mọi thứ.
Thế nên, một đêm muộn, hoàng tử mới lén lút trốn ra khỏi lâu đài để xem thử điều gì diễn ra sau những bức tường. Chàng có một người hầu dẫn đường đi qua ngôi làng và thứ chàng nhìn thấy khiến chàng vô cùng khiếp sợ.
Lần đầu tiên trong cuộc đời, hoàng tử nhìn thấy nỗi đau khổ của con người. Chàng nhìn thấy những người bệnh, người già, người vô gia cư, những người đang trải qua đau đớn và thậm chí là những người đang hấp hối.
Hoàng tử quay trở lại lâu đài và thấy bản thân mình rơi vào một cuộc khủng hoảng về sự sống còn. Không biết cách giải nghĩa điều đã nhìn thấy, chàng trút hết cảm xúc lên tất cả mọi thứ và phàn nàn rất nhiều. Và, giống như những chàng trai mới lớn khác, hoàng tử chấm dứt mọi chuyện bằng việc đổ lỗi cho nhà vua vì những thứ mà ngài đã cố gắng làm cho mình. Đó là sự giàu có, hoàng tử nghĩ, đã khiến chàng trở nên khốn khổ tới mức mà cuộc sống của chàng dường như chẳng có ý nghĩa gì cả. Chàng quyết định chạy trốn.
Nhưng hoàng tử còn giống cha mình hơn chàng nghĩ. Chàng cũng có những ý tưởng hết sức cao thượng. Chàng sẽ không đơn thuần chạy trốn; chàng sẽ từ bỏ cuộc sống hoàng gia, gia đình và tất cả tài sản của mình, sống ở trên đường phố, ngủ trên bụi bẩn như một con vật. Ở những nơi đó, chàng sẽ bỏ đói chính mình, tra tấn chính mình và nài nỉ xin từng miếng cơm từ những người lạ để sống nốt quãng đời còn lại.
Đêm tiếp đó, hoàng tử rời khỏi cung điện một lần nữa. Lần này sẽ không bao giờ quay trở lại. Nhiều năm liền chàng sống như là kẻ thừa thãi, bị lãng quên, bỏ đi của xã hội. Và giống như đã được lên kế hoạch, hoàng tử trải qua rất nhiều biến cố: bệnh tật, đói khát, đau đớn, cô đơn và suy sụp. Chàng đối mặt với cái chết cận kề, thường chỉ ăn một hạt duy nhất mỗi ngày.
Một vài năm trôi qua. Sau đó là một vài năm nữa. Và sau đó…. Chẳng có chuyện gì xảy ra cả. Hoàng tử bắt đầu nhận ra rằng cuộc sống khổ đau này không hề tốt đẹp như mọi người vẫn nói. Nó không mang đến cho chàng sự hiểu biết sâu sắc mà chàng mong muốn. Nó vẫn không tiết lộ bất cứ bí ẩn xa xôi nào hoặc mục đích sâu xa nhất của thế giới.
Thực tế, hoàng tử đã hiểu được điều mà đa phần ai trong chúng ta cùng đều biết: nỗi đau đó hoàn toàn đáng thất vọng. Và nó cũng không cần thiết phải có ý nghĩa. Giống như việc trở nên giàu có, nỗi đau không hề có giá trị khi vượt qua được mà chẳng hề có mục đích. Và chẳng mấy chốc, hoàng tử đi đến kết luận rằng ý tưởng cao thượng của cậu giống như của vua cha, thực tế là một ý tưởng vô cùng điên rồ và có lẽ, chàng nên làm một thứ gì đó khác thay thế.
Hoàn toàn bị lúng túng, hoàng tử tắm rửa sạch sẽ, đi đến một cây to ở gần một con sông. Chàng quyết định sẽ ngồi dưới gốc cây này và không đứng dậy cho tới khi nghĩ ra được một ý tưởng cao quý khác.
Theo truyền thuyết, hoàng tử ngơ ngác ngồi dưới gốc cây đó trong 49 ngày. Chúng ta sẽ không đào sâu vào khả năng sống sót về mặt sinh học khi ngồi yên một chỗ trong vòng 49 ngày nhưng hãy chỉ đề cập tới việc trong khoảng thời gian đó, hoàng tử đã nghiệm ra được rất nhiều thứ sâu sắc.
Một trong những thứ chàng đã nhận thức rõ được đó là cuộc sống này tự nó là một dạng của khổ đau. Người giàu khổ đau vì sự giàu có của họ. Người nghèo khổ đau bởi vì sự nghèo khó của họ. Những người không gia đình khổ đau bởi vì họ không có gia đình. Những người có gia đình khổ đau bởi vì gia đình của họ. Những người theo đuổi sự thỏa mãn về vật chất khổ đau bởi vì những thỏa mãn về vật chất của họ. Những người tiết chế sự thỏa mãn về vật chất bởi vì sự tiết chế của họ.
Điều này không phải khẳng định rằng tất cả mọi khổ đau đều như nhau. Một vài khổ đau chắc chắn đau đớn hơn những cái khác. Tuy nhiên, tất cả chúng ta đều phải trải qua chúng.
Nhiều năm sau đó, hoàng tử đã hình thành được triết lý của riêng mình và chia sẻ nó với thế giới. Đây đồng thời cũng là nguyên lý đầu tiên và trọng tâm: nỗi đau và mất mát đó không thể tránh khỏi và chúng ta nên từ bỏ việc cố gắng kháng cự chúng.
Một thời gian tiếp theo, hoàng tử trở thành Đức Phật.
Đây chính là tiền đề cho rất nhiều giả thuyết và niềm tin của chúng ta. Tiền đề rằng hạnh phúc là một thuật toán mà nó có thể được gây dựng, chinh phục và lưu giữ như thể nó được chấp nhận tại các trường luật hoặc tạo ra một bộ đồ chơi Lego hết sức phức tạp. Nếu tôi đạt được X thì khi đó, tôi có thể hạnh phúc. Nếu tôi trông giống như Y thì khi đó, tôi có thể hạnh phúc. Nếu tôi có thể ở cạnh một người như Z thì khi đó, tôi có thể hạnh phúc.
Dẫu vậy, tiền đề này cũng là một vấn đề. Hạnh phúc không phải là một phương trình đã có lời giải. Sự không thỏa mãn và lo lắng là những phần cố hữu trong bản chất con người, và rồi chúng ta sẽ nhận ra những thành tố cần thiết để tạo ra hạnh phúc lâu bền. Đức Phật đưa ra lý lẽ rằng điều này xuất phát từ góc nhìn theo triết học và lý thuyết học. Tuy nhiên, nó cũng xuất phát từ khía cạnh sinh học nữa.
