Những kẻ ngốc thường đánh giá quá cao năng lực của họ, trong khi, những người thông minh có xu hướng đánh giá quá thấp khả năng của chính mình. Giống như trong vở kịch “As You Like It”, Shakespeare đã từng nói rằng: “Kẻ ngu dốt nghĩ mình thông thái nhưng người thông thái biết mình ngu dốt”.
Hiệu ứng Dunning – Kruger là một sự lệch lạc nhận thức trong đó người có kỹ năng kém đưa ra những quyết định tồi và kết luận sai lầm, nhưng việc thiếu năng lực lại ngăn cản nhận thức về chính những sai lầm đó.
Lề thói thông thường đó được làm vững chắc thêm bởi một nghiên cứu tại Đại học Cornell cho rằng đây là một dạng tâm lý tồn tại trong nhiều cá nhân và về sau này, giới chuyên môn gọi là hiệu ứng Dunning-Kruger – tên hai thầy trò giáo sư tâm lý học David Dunning và Justin Kruger – những người từng đưa ra báo cáo chính thức về hiệu ứng tâm lý này vào năm 1999.
Thế nên, nếu không chắc chắn về trí tuệ của mình thì quả thực đó có thể là một dấu hiệu cho thấy bạn khá thông minh đấy, bởi vì bạn đủ chín chắn để nhận ra những giới hạn của mình, ít nhất là như vậy.
Dưới đây là một vài dấu hiệu hết sức tinh tế cho thấy rằng bạn thông minh hơn bạn nghĩ rất nhiều.
1. Bạn tham gia các lớp học nhạc
Nghiên cứu đề xuất rằng âm nhạc có thể giúp cho tâm trí của trẻ phát triển theo nhiều cách.
Một nghiên cứu vào năm 2011 cho thấy điểm số trong một bài test về trí thông minh ngôn ngữ của những đứa trẻ từ 4 đến 6 tuổi tăng lên chỉ sau vài tháng tham gia các lớp học nhạc.
Một nghiên cứu khác được thực hiện vào năm 2014 khởi xướng bởi Glenn Schellenberg cho thấy những đứa trẻ 6 tuổi đã dành 9 tháng để học cách đánh phím nhạc hoặc luyện giọng sẽ có IQ tăng lên trong so sánh với những đứa trẻ tham gia lớp kịch hay chẳng hề học bất cứ lớp năng khiếu nào cả.
Trong khi đó, vào năm 2013, Schellenberg cũng đã từng thực hiện một nghiên cứu và đề xuất rằng những đứa trẻ có thành tích học tập cao là những em bé có nhiều khả năng nhất đang tham gia các lớp học nhạc. Hay nói cách khác, trong thực tế, học nhạc có lẽ chỉ làm tăng lên những sự khác biệt về nhận thức mà đã tồn tại trước đó.
2. Bạn là người già nhất
Các anh chị lớn tuổi trong gia đình thường thông minh hơn. Nguyên nhân thì không phải do di truyền.
Nhà dịch tễ học người Na Uy đã sử dụng các bộ hồ sơ quân đội để kiểm tra thứ tự ngày sinh, tình trạng sức khỏe và chỉ số IQ của gần 250.000 người đàn ông trong độ tuổi 18 và 19 được sinh ra trong giai đoạn năm 1967 – 1976. Kết quả cho thấy những người là con đầu lòng có IQ 103 trong so sánh với 100 – con thứ hai và 99 – con thứ 3 trong gia đình.
Tờ New York Times cũng đưa ra báo cáo rằng: “Những phát hiện mới, từ một nghiên cứu có tính bước ngoặt được xuất bản [vào tháng 6/2007] đã chỉ ra rằng những đứa trẻ lớn tuổi nhất có một lợi thế về IQ tuy nhỏ nhưng rất ý nghĩa – trung bình khoảng 3 điểm so với các em của chúng. Đồng thời, các nhà nghiên cứu cũng nhận ra sự khác biệt này không phải bởi vì các yếu tố về sinh học mà là các tác động lẫn nhau mang tính chất tâm lý giữa bố mẹ và con cái”.
Vì lý do này và nhiều lý do khác nữa, những đứa con đầu lòng có xu hướng thành công hơn (nhưng không phải thành công hơn rất nhiều) so với các em của chúng.
3. Bạn mảnh khảnh
Người có thân hình mảnh khảnh thông minh hơn những người béo
Trong một nghiên cứu vào năm 2006, các nhà khoa học đã đưa cho khoảng 2.200 người trưởng thành những bài kiểm tra về chỉ số thông minh và theo dõi trong hơn 5 năm. Kết quả đề xuất rằng số đo vòng eo càng lớn thì khả năng nhận thức càng thấp.
Cũng trong năm đó, một nghiên cứu khác cho thấy những đứa trẻ 11 tuổi đạt điểm thấp trong các bài kiểm tra vấn đáp và kiểm tra giấy nhiều khả năng sẽ bị béo phì sau hơn 40 tuổi. Các tác giả nghiên cứu nói rằng những đứa trẻ thông minh có lẽ sẽ theo đuổi các cơ hội giáo dục tốt hơn, những công việc được trả lượng cao hơn và có địa vị trong xã hội tốt hơn, do đó, khi về già, họ sẽ có vị trí thuận lợi để chăm sóc cho sức khỏe của mình hơn so với những người không thông minh bằng họ.
Trong khi đó, một nghiên cứu mới đây cho thấy trong số trẻ mầm non, việc có IQ thấp thường liên quan đến chỉ số BMI (chỉ số đo cân nặng cơ thể) cao hơn, đồng thời sự tác động đáng kể của những nhân tố môi trường do mối quan hệ giữa BMI và sự thông minh cũng được lý giải bởi sự khác nhau trong địa vị kinh tế xã hội.
4. Bạn có một con mèo
Một nghiên cứu vào năm 2014 có sự tham gia của 600 sinh viên đại học nhằm đánh giá tính cách và trí thông minh cho thấy những người yêu chó dễ gần hơn so với những người yêu mèo.
Tuy nhiên, khi xét về khả năng nhận thức thì những người yêu mèo đó lại có điểm cao hơn so với những người yêu chó!
5. Bạn được nuôi bằng sữa mẹ
Muốn con thông minh, hãy nuôi con bằng sữa mẹ
Một nghiên cứu được tiến hành vào năm 2007 đề nghị rằng những đứa trẻ được nuôi bằng sữa mẹ thì khi lớn lên sẽ trở thành những cô cậu bé hết sức thông minh so với các bạn khác.
Các nhà nghiên cứu đã quan sát 3.000 đứa trẻ ở Anh và New Zealand. Kết quả, họ nhận thấy những em bé được bú sữa mẹ có điểm IQ cao hơn tới 7 điểm nếu như đứa trẻ đó sở hữu một gen đặc biệt có tên là FADS2.
Loại gen này được cho là có khả năng điều khiển đường đi của của các axit béo và giúp trẻ em có thể tận dụng tốt hơn nguồn dinh dưỡng tuyệt vời từ sữa mẹ hay phát triển bộ não nhanh chóng hơn.
6. Sử dụng chất kích thích
Vào năm 2012, hơn 6.000 người Anh được sinh ra vào năm 1958 đã tham gia vào một nghiên cứu nhằm xác định mối liên quan giữa chỉ số IQ cao thời trẻ và việc sử dụng các chất kích thích sau này.
Theo các nhà nghiên cứu James W. White, Catharine R. Gale và David Batty thì trái ngược với hầu hết các nghiên cứu về mối liên hệ giữa IQ hồi nhỏ và sức khỏe khi trưởng thành, nghiên cứu lần này cho thấy một đứa trẻ lúc bé có IQ cao nhiều khả năng sẽ nuôi dưỡng những hành vi có hại cho sức khỏe sau này, chẳng hạn như uống nhiều rượu hay lạm dụng chất kích thích.
7. Người thuận tay trái
Mặc dù một hiện tượng phổ biến đó là những người thuận tay trái có xu hướng phạm tội nhiều hơn nhưng đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa thể nào giải thích được điều này.
Một nghiên cứu mới đây đã tìm ra được mối liên hệ giữa việc thuận tay trái với cách tư duy phân kỳ (divergent thinking) – một dạng thức sáng tạo cho phép bạn đưa ra những ý tưởng mới lạ chỉ trong một thời gian ngắn.
8. Bạn cao
Người có chiều cao tốt thường kiếm được nhiều tiền
Năm 2008, Viện đại học Princeton đã tiến hành nghiên cứu hàng ngàn người và các chuyên gia đã nhận thấy rằng những người sở hữu chiều cao tốt, nếu là trẻ em sẽ đạt điểm cao hơn trong các bài test IQ, còn nếu là người lớn thì sẽ kiếm được nhiều tiền hơn những người khác có chiều cao khiêm tốn.
9. Bạn uống rượu thường xuyên
Nhà tâm lý học tiến hóa (Evolutionary psychology) Stahoshi Kanazawa cùng đồng nghiệp đã phát hiện ra được một điều rất thú vị đó là cả người Mỹ lẫn người Anh, những người trưởng thành có điểm IQ cao hơn khi họ còn là một đứa trẻ hoặc ở tuổi thiếu niên sẽ uống nhiều rượu hơn so với những người trưởng thành mà có IQ thấp hơn.
10. Bạn biết đọc từ sớm
Vào năm 2012, các nhà nghiên cứu đã quan sát gần 2.000 cặp song sinh ở Anh và nhận thấy rằng những đứa trẻ biết đọc sớm có chỉ số IQ cao hơn trong các bài kiểm tra về khả năng nhận thức.
11. Bạn lo lắng nhiều
Nhiều nghiên cứu cho thấy những người hay lo lắng có khả năng thông minh hơn người khác xét về một số khía cạnh nào đó.
Chẳng hạn, trong một nghiên cứu, các chuyên gia đã yêu cầu 126 sinh viên trả lời các bảng câu hỏi và lựa chọn các đáp án có liên quan đến những biểu hiện xuất hiện khi họ lo lắng. Trong một bài báo đăng trên Psychology Today, nhà tâm lý học, tiến sĩ Edward (thành viên tham gia nghiên cứu) nói rằng đa phần người tham gia nói rằng họ thường trầm ngâm suy nghĩ hoặc liên tục nghĩ về một vài khía cạnh của điều gì đó khiến họ cảm thấy lo lắng.
Kết quả chỉ ra những người có xu hướng lo lắng và trầm ngâm có chỉ số trí thông minh giao tiếp (verbal intelligence) cao hơn so với những người ít lo lắng hay không thường xuyên ngẫm nghĩ.
12. Bạn hài hước
Một nghiên cứu có sự tham gia của 400 sinh viên được yêu cầu đưa ra một vài mô tả cho những bức ảnh hoạt hình trên tờ New Yorker và những caption đó được đánh giá hoàn toàn độc lập.
Đúng như dự đoán, những đứa trẻ thông minh hơn được đánh giá là có khiếu hài hước hơn.
13. Một người tình rất mực chung thủy
Người chung thủy trong tình yêu và hôn nhân thường thông minh
Tình dục được coi là bản năng tự nhiên vốn có của con người và dường như không có nhiều liên quan tới trí thông minh. Song, theo các chuyên gia, phản ứng đối với tình dục ở nam giới có thể nói lên đó có phải người đàn ông thông minh hay không.
Tổ tiên của chúng ta thời kì đầu, nhất là các Adam quan niệm rất thoáng về tình dục. Việc quan hệ hay ngủ với nhiều người phụ nữ đơn giản được hiểu là hành động duy trì nòi giống, tương tự như ở các loài động vật vậy.
Do đó, những người đàn ông chung thủy, thường chỉ yêu và chung sống với một bạn tình là đi ngược lại xu hướng chung của xã hội. Và theo các chuyên gia, đó là biểu hiện của trí thông minh.
Một nghiên cứu độc lập khác của ĐH Bắc Carolina cũng cho kết quả tương tự. Theo đó, có tới 39,8% các nam thanh niên có IQ mức trung bình (90-110) từng quan hệ tình dục trong khi con số này ở các nam thanh niên thông minh (IQ trên 110) chỉ là 29,2%.
Đồng thời, nghiên cứu này cũng chỉ ra thanh thiếu niên với IQ 100 có khả năng ăn “trái cấm” nhiều gấp 1,5 – 5 lần so với các thanh thiếu niên với IQ từ 120 – 130.
14. Người thông minh thường có mẹ bị ốm nghén nặng khi mang thai
Khoa học đã chứng minh, trí thông minh có một phần là do yếu tố di truyền. Tuy nhiên, ít người biết rằng nếu như người mẹ khi mang thai bị ốm nghén nặng, điều đó đồng nghĩa với việc đứa con sinh ra sẽ trở nên thông minh hơn.
Hiện tượng ốm nghén khi mang thai tuy gây khó chịu cho người mẹ nhưng được xem như có lợi cho trí tuệ của đứa trẻ. Theo hãng tin Reuters, một số nhà khoa học do tiến sĩ Irena Nulman đứng đầu đã chứng minh được nhận địnhnày.
Các bài test thử nghiệm tiến hành trên 121 trẻ em Canada trong độ tuổi từ 3 – 7 tuổi cho thấy, con các bà mẹ ốm nghén nặng có điểm IQ cao hơn hẳn, đặc biệt là về trí nhớ cũng như khả năng ngôn ngữ.
Lý giải cụ thể, các chuyên gia cho rằng ốm nghén thường xảy ra những tháng đầu của thời kì mang thai. Hiện tượng này tuy khiến người mẹ khó chịu song lại rất tốt cho thai nhi.
Việc liên tục buồn nôn khi nghén có liên quan tới các kích thích đặc biệt cần thiết cho sự phát triển lâu dài của trẻ nhỏ, giảm tỉ lệ sảy thai và thai chết lưu. Vì vậy, một phần nào đó hiện tượng nghén của người mẹ có thể làm tăng trí thông minh cho đứa trẻ.
15. Một kẻ “mù công nghệ”
Những tín đồ công nghệ thường ít được đánh giá cao về trí tuệ trong khi những kẻ mù công nghệ lại có chỉ số IQ khá cao.
Tiếp thu khoa học công nghệ mới là một điều đáng khuyến khích, song nếu quá lạm dụng, chúng sẽ đe dọa tới sự phát triển trí thông minh của bạn.
Theo tờ The Times Online, việc sử dụng các thiết bị điện tử quá nhiều, nhất là nhắn tin có thể gây ra trạng thái “infomania” (cuồng thông tin).
Theo các nhà nghiên cứu người Anh, những người mắc “infomania” thực sự gặp vấn đề với trí thông minh. Chỉ số IQ của những người này giảm tới 4 điểm so với việc sử dụng các chất kích thích như ma túy, cần sa.
Nói cách khác, “mù công nghệ” một chút sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều trong việc phát triển trí thông minh.
16. Bạn tò mò
Trong một bài viết đăng trên Tạp chí Harvard Business Review, giá sư tâm lý học kinh doanh ở Đại học London Tomas Chamorro Premuzi đã đưa ra một số ý kiến thảo luận về việc sở hữu một cái đầu luôn khao khát học hỏi sẽ kích thích trí tò mò như thế nào. Ông cho rằng càng tò mò thì bạn càng lĩnh hội kiến thức tốt hơn và đầu tư cho trí tuệ là một phần rất quan trọng trong sự phát triển nhận thức.
17. Bạn là người không gọn gàng
Trên tờ Psychological Science, một nghiên cứu của tiến sĩ Kathleen Vohs (Trường quản trị Carlson thuộc Đại học Minnesota) đã tiết lộ rằng làm việc trong một căn phòng bừa bộn thực sự sẽ kích thích trí sáng tạo.
18. Bạn là “cú đêm”
Phần lớn chúng ta suy nghĩ rằng, người thông minh là những người có khả năng kiểm soát cuộc sống tốt, sinh hoạt lành mạnh và điều độ.
Tuy nhiên các nghiên cứu khoa học lại chứng minh điều ngược lại. Một trong những biểu hiện điển hình là việc các “cú đêm” sở hữu trí thông minh trội hơn so với người thường.
Để chứng minh nhận định trên, các nhà khoa học thuộc ĐH Liege (Bỉ) đã tiến hành một thí nghiệm so sánh hai nhóm tình nguyện viên: ngủ sớm và ngủ muộn. Cả hai được yêu cầu làm những công việc đòi sự tập trung cao độ trong khi các chuyên gia dùng máy ảnh cộng hưởng từ để theo dõi hoạt động não bộ của họ.
Kết quả cho thấy, sau 10 giờ đồng hồ, mức độ tập trung của não bộ nhóm ngủ sớm giảm hẳn trong khi nhóm ngủ muộn thì không hề thay đổi.
Thực ra, đây là kết quả của quá trình tiến hóa trong lịch sử loài người. Từ xa xưa, tổ tiên chúng ta có xu hướng kiếm ăn và làm việc vào ban ngày trong khi ban đêm đi tìm nơi trú ẩn trong các hang động.
Theo các nhà nghiên cứu, việc đi ngược lại với xu hướng này là một biểu hiện của trí thông minh. Trong thực tế, những thiên tài như Charles Darwin hay Winston Churchill thường chỉ đi ngủ vào lúc 4 giờ sáng.
