Từ Bình Thạnh, nhìn sang… Singapore

Trường hợp của Bình Thạnh có phần giống với khu vực Aljunied Crescent (Singapore) cách đây hơn 2 tháng. Khu vực ấy đã từng là ổ dịch Zika lớn nhất Singapore với 298 ca nhiễm được phát hiện.

Aljunied Crescent nằm ngay sát khu Geylang một thời có nhiều gái mại dâm đứng đường, cũng là một trong vài nơi có hệ thống hạ tầng kém nhất ở Singapore. Không giống như khu downtown tráng lệ và “sạch nhất thế giới”, ở khu Geylang người ta có thể dễ dàng bắt gặp những đường cống thoát nước bẩn thỉu, những khu đất trống cây cối rậm rạp, rất thuận tiện để muỗi sinh sôi nảy nở.

Trong khi đó, hầu như người dân Singapore không có thói quen ngủ màn.

Đầu tháng 9, chúng tôi có mặt tại Singapore, ngụ tại khu Sims Avenue, chỉ cách Aljunied Crescent khoảng 500m, ngay vào lúc dịch Zika đang bùng phát rất mạnh. Thế nhưng, cuộc sống ở đây vẫn diễn ra rất bình thường, hoàn toàn không thấy sự hoang mang, sợ hãi hiện ra trên gương mặt người dân. Hoạt động kiểm soát và phòng ngừa Zika của nhà chức trách diễn ra khá âm thầm. Có lẽ họ cố gắng không làm điều gì gây xáo trộn đến cuộc sống của người dân cũng như không khiến cho du khách đến đất nước này phải hoảng sợ.

Chỉ thấy một số nhóm người đi cắt cỏ, tỉa cành cây, cùng một số đoàn đi phun thuốc diệt muỗi. Những người từ Việt Nam qua, vốn quen với những “chiến dịch ra quân” rầm rộ, huy động lực lượng đông đảo, tuyên truyền ráo riết trên nhiều phương tiện truyền thông, không khỏi hoài nghi về sự “nhiệt tình” của giới chức Singapore trước đại dịch Zika.

Vậy mà, trên thực tế thì hiệu quả mà người Singapore làm được lại rất cao. Đến ngày 9/10, khu vực ổ dịch Zika Aljunied Crescent tại Singapore được tuyên bố “sạch”, khi sau 2 tuần không phát hiện trường hợp nhiễm bệnh mới nào. Chị Kim Hương, một cư dân ở khu Sims Avenue cho biết, đằng sau sự bình tĩnh và “thầm lặng” của các lực lượng chức năng Singapore, thật ra mọi việc đều diễn ra hết sức khẩn trương. Chỉ sau 2 ngày khu vực Aljunied Crescent phát hiện trường hợp nhiễm Zika đầu tiên, Bộ Y tế Singapore đã cử 100 nhân viên rà soát hơn 5.000 trong tổng số 6.000 hộ dân tại đây để phát hiện và lập tức tiêu diệt 39 ổ lăng quăng.

Ngày 1/9, tức 4 ngày sau khi có ca Zika đầu tiên tại Aljunied Crescent, thủ tướng Lý Hiển Long phát biểu trên Facebook, kêu gọi người dân Singapore chung tay chống Zika, bằng cách diệt muỗi: “Cách phòng bị hiệu quả nhất là diệt tận gốc muỗi và các ổ lăng quăng trên khắp đất nước Singapore. Hãy làm 5 bước diệt muỗi. Mọi người hãy làm phần việc của mình”.

Năm bước mà ông Lý nói tới là: Thay nước bình hoa, đổ nước thừa trong dĩa đựng chậu hoa, lật úp mọi xô chậu, xới đất thường xuyên và dọn rửa rồi để thuốc diệt côn trùng trên máng xối.

Cùng với sự trấn an của Thủ tướng, các nhà khoa học Singapore ngay lập tức chế ra bộ xét nghiệm virus Zika cho ra kết quả chính xác chỉ sau 2 giờ với giá sản xuất chỉ vài SGD (vài chục ngàn đồng Việt Nam).

Bộ Y tế cũng tiến hành phát tờ rơi và khuyên sử dụng kem chống muỗi. Các cửa hàng, siêu thị hưởng ứng bằng cách gia tăng lượng sản phẩm đặt hàng từ nhà sản xuất, phân phối, đồng thời giữ nguyên giá bán mặt hàng này, khi lượng tiêu thụ tăng gấp hàng trăm lần so với bình thường.

Cuộc chiến chống Zika diễn ra trong từng gia đình, từ những hành động nhỏ và đơn giản nhất. Nhưng lại cực kỳ hiệu quả. Vì thế mà Tổ chức Y tế thế giới (WHO) mới công nhận Singapore là hình mẫu của cuộc chiến phòng chống Zika.

Còn ở quận Bình Thạnh hiện giờ thì sao?

Gần đây, Sở Y tế TPHCM đã thành lập một số đoàn đi kiểm tra tại các địa phương có số ca nhiễm Zika cao, bao gồm quận Bình Thạnh; cơ quan y tế tại địa phương cũng có không ít biện pháp tuyên truyền, nhưng phần lớn người dân vẫn chưa có ý thức phòng chống dịch bệnh một cách nghiêm túc.

Bình Thạnh là nơi có nhiều khu nhà trọ chật hẹp, ẩm thấp, thiếu ánh sáng,… các khu công trình xây dựng nhiều nước bẩn, rác thải bừa bãi,… Mùa mưa mới qua chưa lâu, trong khi mùa triều cường đang thời cao điểm, khiến cho nhiều khu vực ngập, nước tù đọng,… là điều kiện “lý tưởng” để muỗi sinh sôi nảy nở. Tuy nhiên, cho đến giờ vẫn chưa có những biện pháp hữu hiệu để tiêu diệt muỗi hay hạn chế môi trường sống của muỗi.

Cơ quan chức năng nói nhiều nhưng chưa làm được bao nhiêu, trong khi ý thức phòng chống dịch bệnh trong người dân chưa cao, chưa biến thành hành động cụ thể và đồng bộ, nên cho đến giờ khó nói trước về hiệu quả, cũng như khả năng gia tăng số ca nhiễm Zika trong tương lai.