“Với người Gabrovo, tự trào là sức mạnh”, chị Hristova vừa đưa tay búng những bông tuyết bám trên đọt thông non, vừa tự hào giới thiệu với khách về miền quê dấu yêu của mình.
Đây là thành phố cổ nhất của xứ sở hoa hồng, có hình dáng rất đặc biệt: Trải dài 25 km dọc bờ sông, nhưng chỉ rộng khoảng 1 km. Một con đường rải sỏi đá chạy dọc thành phố, hai bên là những ngôi nhà cổ dùng đèn lồng đốt bằng khí ga. Đây đó, những cối xay nhỏ chạy bằng bánh xe nước đầy bột kêu ken két như tiếng vọng của hàng trăm năm lịch sử. Gabrovo là vùng đất nổi tiếng với những nghề thủ công. Hiện vẫn còn những nhà xưởng hàng trăm tuổi, nơi có những người thợ cần mẫn trau chuốt tỉ mỉ những đồ trang sức, đồ gốm, đồ đồng, dây đai,… Họ vừa làm việc, vừa kể cho nhau nghe những câu chuyện truyền miệng từ bao đời, rồi phá lên cười sảng khoái.
Chẳng hiểu vì nguyên do nào mà người Gabrovo tự nhận mình là “rất keo kiệt”, và họ đặt ra những câu chuyện hài hước để tự chế nhạo thói keo kiệt của mình. Vừa đặt chân vào thành phố, những cư dân ở đây đã kể cho chúng tôi nghe câu chuyện về sự tích gắn liền với lịch sử thành phố: Từ xa xưa, tổ tiên của họ đã nghĩ ra một cách để tiết kiệm năng lượng sưởi ấm căn nhà, đó là cắt cụt đuôi mèo để khi mèo đi ra ngoài có thể đóng cửa nhanh hơn. Do đó mà biểu tượng của Gabrovo là một con mèo đen cụt đuôi.
Đến đây, bạn sẽ nghe người ta “dạy bảo” cho những “chiêu” tiết kiệm độc nhất vô nhị, như gắn một cái vòi nhỏ vào quả trứng để… ăn dần, hay vào buổi tối thì cho đồng hồ ngưng chạy để bánh răng không bị mòn. Các bác nông dân thì đeo mắt kính màu xanh lá cây cho con lừa để khi họ cho nó ăn rơm, nó sẽ tưởng là đang được ăn… cỏ non. Chưa hết, người dân ở đây rất thích uống trà với bơ, nhưng khi mời khách tới nhà uống trà thì họ nung nóng các con dao để khách không thể nào lấy được bơ…
Theo truyền thuyết, bác thợ rèn Racho Kovacha là người đã sáng lập ra làng Gabrovo từ thế kỷ 12. Cái đe của ông là khởi nguồn nghề nghiệp của cả làng. Và cũng từ truyền thuyết về sự tích cây gaburovo (cây trăn) tại xưởng rèn của ông mà hình thành tên của thành phố. Hiện giờ, bức tượng bác thợ rèn Racho được đặt trên tảng đá giữa sông Yantra. “Đặt ở đó là để tiết kiệm diện tích, và cũng không phải… tốn tiền hoa đặt tại đó hàng ngày”, chị Hristova giải thích. Hàng năm, mỗi khi bức tượng được thay bộ quần áo mới, đó là thời điểm khởi đầu cho những ngày lễ hội tháng Năm tưng bừng tại thành phố này, là lúc những người vui tính từ khắp nơi trên thế giới đổ về để cùng… cười.
Kho tàng truyện hài hước do người Gabrovo sáng tác có thể coi là vô tận, bởi nó được bồi đăp hết đời này sang đời khác. Chính vì thế mà Nhà hài hước và châm biếm (một Viện văn hóa độc đáo về nghệ thuật hài hước và trào phúng mang tầm vóc quốc tế) là nơi nổi tiếng nhất tại đây. Nó được xây dựng trên nền móng một xưởng thuộc da cũ và khánh thành đúng ngày “cá tháng Tư” năm 1972. Viện có tổng cộng 11 gian phòng với diện tích 8.000 m2, trong đó trưng bày các tác phẩm hội họa, đồ họa, tranh châm biếm, điêu khắc, nhiếp ảnh, tranh cổ động, tem thư và sách, tất cả gần 48.000 tác phẩm của 6.800 tác giả từ 153 quốc gia trên thế giới. Trong phòng thư viện chuyên ngành có gần 3.000 cuốn sách và cũng khoảng chừng ấy tập ấn phẩm định kỳ hài hước. Tại đây còn có gian phòng với những chiếc gương cong tạo hình ảnh kỳ quái, phòng diễn các trò vui, phòng chiếu những phim hài, phòng biểu diễn tạp kỹ, quán bán những đồ lưu niệm vui nhộn, những tập album, catalogue, hợp tuyển hài hước Gabrovo và những cuốn giai thoại. Cứ 2 năm một lần, vào những năm lẻ, thành phố này lại trở thành trung tâm của Lễ hội Hài hước và châm biếm quốc tế với khẩu hiệu “Thế giới còn tồn tại bởi vì nó cười”.
Sau mùa tuyết tan, khi những tia nắng ấm tràn về, Gabrovo lộng lẫy đón lễ hội Carnaval. Nhiều năm qua, lễ hội này đã trở thành một sự kiện thu hút hàng chục nghìn khách quốc tế từ hàng chục quốc gia đến tham gia. Bao giờ cũng vậy, lễ hội bắt đầu bằng nghi thức thị trường thành phố cắt đuôi chú mèo Gabrovo dài 4 mét. Khi mùa Thu đến, cả thành phố ngập trong lá vàng, mưa phùn bay lất phất, từng đoàn nam thanh nữ tú rủ nhau vào rừng nhặt hạt dẻ. Khung cảnh hai bên bờ sông lãng đãng trong làn sương mỏng, trông thật lãng mạn.
Gabrovo có những con người chất phác, nhân hậu, luôn thể hiện sự hiếu khách bằng những câu chuyện cười. Tiếng cười bất tận sưởi ấm những mùa Đông lạnh giá…
