Những món ăn vặt từng bị kỳ thị vì xuất phát từ đường phố, gắn với người lao động nghèo. Giờ đây, chúng đã gắn liền với lối sống Mỹ.
Các công ty lớn báo cáo doanh số bán đồ ăn vặt tại Mỹ đang tăng vọt. Doanh thu của Doritos, Cheetos, Ruffles, PopCorners, Smartfood và SunChips đã tăng trưởng hai con số trong quý hai năm nay. Doanh số bán lẻ của Pirate’s Booty tăng khoảng 32% và của SkinnyPop tăng khoảng 17%.
Theo CNN, có những con số khủng đó là bởi giá đồ ăn vặt ngày càng đắt đỏ, và mọi người đang trở lại cuộc sống thường ngày, đi ra ngoài nhiều hơn sau đại dịch.
Song nguyên nhân không chỉ có vậy. Thói quen ăn uống đã thay đổi, và mọi người ăn vặt nhiều hơn thay vì những bữa ăn truyền thống.
Người Mỹ ngày càng chuộng đồ ăn vặt.
Khoảng 64% người tiêu dùng trên toàn thế giới nói rằng họ thích ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày hơn là ăn một vài bữa chính, theo một cuộc khảo sát về đồ ăn nhanh năm 2021 của Mondelez (MDLZ). Con số này vào năm 2019 là 59%. Khoảng 62% người được hỏi cho biết đã thay thế một bữa ăn chính bằng đồ ăn vặt.
Thói quen ăn uống của người Mỹ cũng luôn thay đổi theo thời đại. Cách mạng Công nghiệp mở ra mô hình ăn 3 bữa/ngày. Những đổi mới về bao bì vào đầu thế kỷ 20 đã đưa đồ ăn nhẹ thành xu hướng phổ biến. Các siêu thị lớn đưa ra vô số mặt hàng hấp dẫn để khách lựa chọn.
Món ăn xuất phát từ đường phố
Theo Euromonitor International, thị trường đồ ăn nhẹ của Mỹ đã tăng từ khoảng 116,6 tỷ USD năm 2017 lên 150,6 tỷ USD vào năm 2022, dự báo sẽ tăng lên 169,6 tỷ USD vào năm 2027 (bao gồm trái cây, kem, bánh quy, thanh ăn nhẹ, kẹo và đồ ăn nhẹ mặn trong danh mục).
“Ăn vặt ngày nay có sức lan tỏa lớn. Đó là một lối sống”, Sally Lyons Watt, Phó chủ tịch điều hành của công ty nghiên cứu thị trường IRI, nhận định.
Ashley Rose Young, một nhà sử học về thực phẩm tại Smithsonian National Museum of American History, cho biết thói quen ăn 3 bữa trở nên thịnh hành ở Mỹ nhờ cuộc Cách mạng Công nghiệp, khi lịch làm việc của nhà máy tác động đến thói quen ăn uống của công nhân.
Một quầy bán đậu phộng trên phố West 42nd Street ở Thành phố New York, vào khoảng năm 1905.
“Người ta sẽ muốn ăn một bữa trước khi đi làm để tiếp năng lượng cho cả ngày. Sẽ có một khoảng nghỉ giữa trưa để nạp năng lượng, và cuối cùng là bữa tối sau giờ làm việc”.
Khi các bữa ăn ngày càng được tiêu chuẩn hóa ở Mỹ, các quy tắc mới về ăn uống đã xuất hiện, cùng với đó là thái độ mới đối với việc ăn vặt.
Vào thế kỷ 19, những món ăn vặt như đậu phộng được bán bởi các quầy hàng rong và bị kỳ thị vì liên quan đến tầng lớp lao động và người nghèo, Abigail Carroll giải thích trong “Three Squares”, cuốn sách xuất bản năm 2013 của cô về thói quen ăn vặt và ăn vặt của người Mỹ.
“Khi các bữa ăn, đặc biệt là bữa tối, mang tính xã giao hơn, lịch sự hơn và được quy định chặt chẽ, ăn vặt trở thành điều cấm kỵ”, Carroll viết.
Nhưng những người kinh doanh thực phẩm đã nhìn thấy cơ hội kiếm tiền với đồ ăn vặt, họ tìm cách khiến chúng từ đồ ăn đường phố trở thành món ăn trong gia đình. Để làm được điều đó, họ cần đóng gói trong bao bì đẹp mắt, giữ đồ ăn luôn tươi mới.
Rueckheim là những người đầu tiên tạo ra bao bì cho đồ ăn vặt.
Frederick và Louis Rueckheim, hai anh em người Đức sống ở Chicago, đã phát triển món bánh ngô ngọt và bánh snack đậu phộng với thương hiệu Cracker Jack. Vào năm 1896, họ mang nó đi từ thành phố này sang thành phố khác để chia sẻ các mẫu thử và truyền bá về sản phẩm, Carroll kể lại trong cuốn sách của mình.
Để giữ cho Cracker Jack tươi ngon lâu hơn, họ làm việc với Henry Eckstein, người đã phát triển một lớp lót sáp đặc biệt trong những chiếc túi đóng gói. Trong những năm tiếp theo, các công ty như Nabisco và Kellogg đã xây dựng trên công nghệ đó.
Ăn vặt trở thành xu hướng
Trong những năm qua, thay đổi trong văn hóa và công nghệ Mỹ đã khiến cho việc ăn vặt mang đi thậm chí còn hấp dẫn hơn.
Lò vi sóng, lần đầu tiên được giới thiệu vào năm 1955, cho phép một loại thực phẩm đóng gói trở nên mới. Và sau Thế chiến thứ hai, nhiều người bắt đầu mua hàng tạp hóa từ các chuỗi bán lẻ, thay vì cửa hàng tạp hóa xanh ở khu vực lân cận của họ.
Những siêu thị khổng lồ với các giá và kệ chứa đầy đồ ăn nhẹ đóng hộp đã góp phần vào văn hóa ăn vặt của nước Mỹ. Và khi thế hệ millennials bắt đầu mua sắm cho bản thân, xu hướng này càng tăng tốc hơn nữa.
Những món ăn vặt giờ đây gắn liền với lối sống Mỹ.
IRI’s Watt, người đã theo dõi xu hướng ăn vặt trong nhiều thập kỷ, cho biết thế hệ Baby Boomer (sinh năm 1946 đến 1964) và Gen X (sinh năm 1965 đến 1980) có xu hướng thưởng thức một bữa ăn nhẹ vào buổi chiều hoặc buổi tối. Tuy nhiên, thế hệ millennials ăn nhẹ vào cả buổi sáng.
“Millennials đã thay đổi cách ăn uống. Bạn có thể thấy họ ăn các bữa nhỏ hoặc đồ ăn vặt suốt cả ngày”, Watt nói.
Khi đại dịch bùng phát, mọi người có xu hướng ăn vặt vào ban đêm nhiều hơn. Điều này bị ảnh hưởng bởi cách người ta trải qua những ngày khó khăn trong dịch bệnh.
Khi những đứa trẻ ở nhà suốt ngày, cha mẹ đã phải phải làm việc vào đêm khuya nhiều hơn, buộc họ phải tìm kiếm đồ ăn nhẹ để nạp thêm năng lượng. Nhiều người hình thành thói quen thức khuya hơn.
Dịch vụ giao đồ ăn, giúp mọi người gọi món mà không cần rời khỏi nhà, đã khiến việc ăn nhẹ trở nên hấp dẫn hơn. Nó khuyến khích người ta đặt một hoặc hai món khi thèm ăn đột ngột giữa đêm.
Giờ đây, khi mọi người quay trở lại văn phòng và lịch trình làm việc đều đặn hơn, họ có thể ít quan tâm đến việc ăn vặt vào đêm khuya. Nhưng những người bán thực phẩm có khả năng sẽ tiếp tục cố gắng tiếp thị thực phẩm trong khung thời gian đó.
Ảnh hưởng của việc ăn vặt tới sức khỏe tùy thuộc vào cách người ta lựa chọn đồ ăn. Jessica Bihuniak, một chuyên gia dinh dưỡng, cho biết một người chọn ăn nhẹ bằng trái cây, rau, các sản phẩm từ sữa ít béo có thể cân bằng được năng lượng.
Tuy nhiên, việc tiêu thụ thường xuyên những món ăn vặt như kẹo, nước ngọt, đồ nhiều đường, khoai tây chiên… là thói quen không lành mạnh.
Các nhà cung cấp đồ ăn nhẹ cũng đang đưa ra những lựa chọn được coi là tốt cho sức khỏe, có thể là với lượng đường thấp hơn hoặc đóng gói nhỏ hơn để kiểm soát khẩu phần.
Tuy nhiên, người tiêu dùng luôn cần lưu ý hàm lượng dinh dưỡng và đọc kỹ thành phần trên bao bì. Cũng cần lưu ý thêm rằng các nghiên cứu gần đây chỉ ra tất cả đồ ăn nhanh đều liên quan đến ung thư và giảm tuổi thọ.
Theo Đinh Phạm (zing) – Ảnh: T.H
