Tại chợ Đồng Xuân, người tiêu dùng không khó để tìm mua những chai mật ong tự nhiên có giá chỉ từ 35.000đ – 45.000đ/chai. Tuy nhiên, khi phóng viên liên hệ với đơn vị phân phối, đại diện công ty khẳng định loại mật ong này đã được pha.
Nhập nhằng nguồn gốc mật ong giá siêu rẻ
Mật ong có lẽ là mặt hàng mà giá cả được niêm yết ở mức rất vô cùng, từ 250.000đ/lít, 170.000đ/lít, 320.000đ/lít. Tại các cửa hàng mật ong ở chợ Đồng Xuân, giá mật ong là 80.000/lít, thậm chí còn rẻ hơn – 60.000đ/lít.
Khi được PV hỏi, một tiểu thương cho biết: “Cô chỉ bán mật ong rẻ, giá mật ong là 40.000đ/chai”.
Chủ một cửa hàng đồ khô khác lại cho hay: “Tại cửa hàng cô, giá của mật ong là 35.000đ/chai”.
Giá mỗi chai mật ong phóng viên mua được là 35.000đ/600ml, tương đương khoảng 60.000đ/lít. Trong khi đó, tại website của Trung tâm nghiên cứu và phát triển Ong, giá mật ong là 300.000đ – 360.000đ/lít. Với số tiền như vậy, nếu lựa chọn mật giá rẻ người mua có thể mua được 6 lít. Tuy nhiên, đi kèm với giá rẻ là chất lượng của loại mật này không đảm bảo.
Một bác bán hàng khác lại thành thật: “Mật ong siêu rẻ 100% là đường, cháu không nên ăn loại này”.
Còn một tiểu thương buôn bán lâu năm nói: “Mật ong loại rẻ chỉ là đường canh. Mật ong ngon không rẻ hơn 130.000đ/lít”.
Để kiểm chứng chất lượng của mật ong siêu rẻ nhưng được cam kết là 100% tự nhiên, phóng viên đã nghiên cứu với đơn vị chuyên phân phối sản phẩm.
Đại diện công ty cho biết: “Giá sỉ mật ong là 28/chai, 1 thùng/15 chai, tặng kèm 1 chai. Mật ong này đã pha chế, không chuyên chất”.
Tuy nhiên, khi phóng viên trao đổi với đơn vị sản xuất thì đại diện của công ty khẳng định, mật ong không bị pha mà giá rẻ là do nguồn gốc làm ra mật: “Giá sỉ mật ong khoảng hơn 20.000đ/chai. Mật ong này là mật keo, chất lượng kém hơn loại khác, giá mật ong nhập về sản xuất là 17.000đ – 18.000đ/kg”.
Mật keo là mật ong hoa keo, ong được nuôi trong các rừng keo, hút phấn hoa và lấy mật từ các nách lá của cây keo. Mật ong đặc sánh và dễ dàng kết tinh. Do cây kẹo được trồng nhiều ở Quảng Ngãi và Tây Nguyên nên khu vực phía bắc không sẵn loại mật này. Nếu công ty muốn sản xuất phải nhập mật từ hai địa phương trên.
Ông Đinh Quyết Tâm, chủ tịch hội nuôi Ong Việt Nam nói: “Mật keo là do ong lấy mật từ cây keo. Cây keo này là cây keo lai, Việt Nam đang phát triển loại keo này, diện tích trồng từ 700.000 – 800.000 ha. Mật keo lúc đầu mới khai thác về có màu vàng nhạt, sau chuyển sang màu tối nhanh. Giá mật keo chuẩn nội địa là trên 100.000/kg”.
Như vậy, những chai mật ong keo có giá 35.000đ/chai phóng viên mua được không phải là mật ong nguyên chất. Tuy nhiên, những chai mật ong có giá cao ngất ngưởng cũng có thể không phải là mật ong nguyên chất.
Chủ cửa hàng kinh doanh đồ khô tại chợ Đồng Xuân nói: “Cháu mua mật ong chuẩn nên ra đại lý mua. Nhưng cũng không chắc chắn loại mật ong đó là mật ong thật”.
Mật ong mua 500.000/lít cũng chưa chắc là mật ong nguyên chất
Mật ong nguyên chất thực ra chỉ là một định nghĩa để giải thích mật ong 100% được lấy từ các nguồn sản xuất. Mật ong nguyên chất chia thành hai loại: mật ong nuôi nguyên chất và mật ong rừng. Trên thị trường, mật ong rừng có giá bán cao hơn gấp 4 lần mật ong nuôi nguyên chất.
Tuy nhiên, theo chia sẻ của một người bán mật lâu năm ở chợ Phùng Khoang thì loại mật ong rừng rất hiếm, khó mua, dễ bị pha trộn. Một người khác khẳng định mật ong mua 500.000đ/lít cũng chưa chắc là mật ong nguyên chất.
Ông Đinh Quyết Tâm, chủ tịch hội nuôi Ong Việt Nam cho hay: “Để tạo ra 1 kg mật ong cần khoảng 500 con ong, bay quãng đường khoảng 120.000 km, ghé thăm 4 triệu bông hoa trong 1 tháng”.
Như vậy, mật ong giá rẻ không thể là mật ong nguyên chất, mật ong đã bị pha trộn bởi nước, đường và các chất phụ gia khác. Mật ong càng rẻ thì tỉ lệ pha trộn càng cao.
Cách phân biệt mật ong nguyên chất và mật ong pha
Nhiều người truyền tai nhau phương pháp pha mật ong vào nước để kiểm tra độ tan hoặc cho mật ong vào tủ lạnh để kiểm tra độ đông đặc của mật. Tuy nhiên, theo các chuyên gia những cách phân biệt trên chỉ mang tính tương đối, không có cơ sở khoa học.
Ông Đinh Quyết Tâm, chủ tịch hội nuôi Ong Việt Nam chia sẻ: “Trong dân gian có nhiều cách phân biệt mật ong nguyên chất như nhỏ mật ong vào cốc nước, cho mật ong vào tờ giấy đốt. Nhưng những kinh nghiệm ấy chưa hoàn toàn đúng. Theo các nhà khoa học trên thế giới, để phân biệt mật ong thật hoặc giả phải dựa trên 15 chỉ tiêu”.
Việc phân biệt mật ong thật và mật ong giả không dễ. Đó là lí do vì sao giá cả của mật ong lại vô cùng đến như vậy, chỉ những người nhiều năm trong nghề mới phân biệt chất lượng của mật.
Ông Đinh Quyết Tâm nói: “Về mặt hóa học, chỉ số carbon C13 trong mật khoảng -23% – -27,5%, nếu chỉ số nằm ngoài giới hạn trên là mật ong giả. Bên cạnh đó, còn phân biệt mật ong thật hoặc giả dựa trên 14, 15 chỉ số khác. Có nhiều tiêu chuẩn trong 14, 15 chỉ số trên các phòng thì nghiệm tại nước ta vẫn chưa làm được”.
Mật ong là sản phẩm bổ dưỡng có thể sử dụng trong nhiều trường hợp, kết hợp với nhiều loại thực phẩm. Tuy nhiên, khi bị pha tạp mật ong sẽ trở nên độc hại với cơ thể con người. Do vậy, việc hiểu để lựa chọn được mật ong nguyên chất là cần thiết để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.
