Dấu hiệu điển hình
Hầu hết nam giới đều bị phì đại tuyến tiền liệt lành tính, với tỷ lệ 40% ở những người trên 50 tuổi. Tỷ lệ này ở tuổi 60 chiếm đến 59%, sang tuổi 90 sẽ là 80% nhưng mức độ biểu hiện, triệu chứng lâm sàng gây ra ở người khác nhau.
TS Hiền siêu âm kiểm tra cho bệnh nhân sau nút mạch u xơ tuyến tiền liệt. Ảnh: H.Hải
Theo TS Hiền, khi xuất hiện các triệu chứng gồm: đi tiểu nhưng nước không thoát ra mạnh và bắn đi xa mà rơi xuống gần làm ướt mũi chân hay mũi giày dép thì lưu ý vì đây có thể là dấu hiệu của bệnh u xơ tuyến tiền liệt.
Bệnh nhân đi tiểu nhiều lần, đi tiểu đêm, đi tiểu phải gắng sức và đi tiểu gấp (buồn cái phải đi ngay, không thể chịu đựng được).
Ngoài ra, bệnh nhân cũng có biểu hiện giảm ham muốn tình dục.
TS Hiền cho biết, bệnh phì đại tuyến tiền liệt là bệnh lý phổ biến ở nam giới khi về già. Tuyến tiền liệt bị phì đại, gây chèn ép vào cổ bàng quang (đường đi tiểu) là nguyên nhân gây tiểu rắt, bí tiểu, đi tiểu nhiều. Có những bệnh nhân một đêm đi tiểu 9-10 lần. Người bệnh rất khó chịu vì cảm giác đi tiểu nhưng không hết, thường phải “rặn” mà dòng tiểu rất yếu.
Bình thường tuyến tiền liệt nam giới trưởng thành nặng khoảng 20 g, ổn định đến năm 40 tuổi. Tuy nhiên tỷ lệ nam giới mắc bệnh phì đại lành tính tuyến tiền liệt luôn rất cao khi họ bước qua tuổi trung niên. Tuyến tiền liệt phì đại nặng từ 30g đến hàng trăm gam. Bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai từng điều trị cho một trường hợp bị phì đại tuyến tiền liệt nặng 180 g.
Khi nào cần điều trị?
Theo TS Hiền, kích thước tuyến tiền liệt to hay nhỏ không quyết định đến việc chỉ định điều trị, mà quan trọng là triệu chứng do tuyến tiền liệt gây ra.
Có những bệnh nhân cùng kích thước nhưng không gây triệu chứng sẽ không phải điều trị. Nhưng khi có các biển hiện đi tiểu không hết, tiểu ngắt quãng, tia nước tiểu yếu, tiểu phải gắng sức, đi tiểu nhiều lần, tiểu gấp… thì nam giới nên đi khám để được điều trị.
Theo bác sĩ, có bệnh nhân một đêm tỉnh giấc 12 lần để đi tiểu, chất lượng cuộc sống bị ảnh hưởng, mệt mỏi vì không có giấc ngủ ngon. Khi được điều trị, đa số bệnh nhân trở về trạng thái bình thường, không đi tiểu đêm hoặc chỉ 1 – 2 lần/đêm.
Hiện nay, việc điều trị u xơ tuyến tiền liệt có nhiều phương pháp. Bệnh nhân có thể được điều trị nội khoa, với chi phí từ 1,2 – 1,7 triệu đồng mỗi tháng. Tuy nhiên người bệnh phải uống thốc liên tục, kéo dài và có tác dụng phụ nhất định tùy từng người.
Ngoại khoa được còi là tiêu chuẩn “vàng”, giúp giải quyết vấn đề nhanh chóng nhưng có nhược điểm là nằm viện điều trị dài ngày, truyền máu, nguy cơ hội chứng nhược chương…Nghiêm trọng nhất, không riêng gì Việt Nam mà cả trên thế giới, có 10 – 20% bệnh nhân phẫu thuật có biến chứng đi tiểu không tự chủ; 30% xuất tinh ngược dòng…
Hiện nay phương pháp nút mạch được nhiều nước triển khai, trên nguyên tắc gây tắc các nhánh của động mạch tuyến tiền liệt làm mô tuyến hoại tử, co nhỏ lại, làm giảm hay mất các triệu chứng do tăng sản tuyến tiền liệt gây ra. Bệnh nhân chỉ nằm viện 8 tiếng sau can thiệp, không đau đớn.
“Thông thường, sau khi được nút mạch khoảng 2 tuần khối xu xơ bắt đầu nhỏ lại, bệnh nhân đi tiểu dễ chịu ngay. Có bệnh nhân sau 3 – 4 ngày nút mạch là có thể đi tiểu bình thường, không còn tiểu đêm nhiều, dòng tiểu thông thoáng hơn không tồn dư nước tiểu. Nhiều người bệnh đã rất hạnh phúc sau can thiệp bởi triệu chứng lâm sàng giảm hẳn, chất lượng cuộc sống được tốt hơn, TS Hiền nói.
Nút mạch tuyến tiền liệt được chỉ định cho các bệnh nhân có triệu chứng lâm sàng chứ không phụ thuộc kích thước. Bệnh nhân có tuyến tiền liệt to nhưng không gây triệu chứng thì không nên tiến hành can thiệp kể cả phẫu thuật hay nút mạch.
Bác Hiệp có một chất lượng cuộc sống tốt hơn sau can thiệp. Ảnh: H.Hải
Bác Trần Đình Hiệp (79 tuổi, Hà Nội) cho biết bác bị tuyến tiền liệt 10 năm nay. Ngay lần đầu đi khám với kích thước 80g bác sĩ chỉ định mổ nhưng bác vẫn cố “chống chọi” và uống đủ các loại thuốc. Cách đây 14 tháng bác cảm thấy tăng số lần đi tiểu, tiểu đêm 2 – 3 lần gây mất ngủ nên đã đến BV Bạch Mai khám và được chỉ định nút mạch.
“Hiện tại tôi thấy sức khỏe ổn định, không tiểu đêm, “nghe ngóng” trong người không có gì khác biệt và vẫn khám định kỳ tại BV”, bác Hiệp cho biết.
TS Hiền cho biết, đến nay Bệnh viện Bạch Mai đã thực hiện hơn 200 ca nút mạch, chưa có bệnh nhân nào bị tai biến. Đây là kỹ thuật cao, với chi phí khoảng hơn 20 triệu đã được BHYT chi trả, nếu đồng chi trả 80% bệnh nhân chỉ phải đóng thêm 2-3 triệu đồng.
