Bạn có thể cho rằng mình bị dị ứng thực phẩm từ khi còn bé – nhưng theo kết quả của một nghiên cứu mới đây được công bố trên Tạp chí Dị ứng và Miễn dịch học lâm sàng Mỹ, có gần một nửa dân số bị dị ứng thực phẩm phát triển theo họ đến khi trưởng thành.
Điều đáng ngại là những phản ứng xảy ra ngay trong khi chúng ta đang ăn lại ngày càng trở nên phổ biến. Nói cách khác, khi bạn háo hức thưởng thức 1 đĩa hải sản sau một thời gian không ăn chúng thì điều đó có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ.
Sau hơn 10 năm phân tích dữ liệu, các tác giả nghiên cứu ước tính rằng có khoảng 4% dân số bị dị ứng thực phẩm. “Ít người biết được chính xác làm thế nào và tại sao dị ứng phát triển” bác sĩ Ruchi Gupta, người đứng đầu nghiên cứu cho biết.
“Dị ứng khởi phát ở người lớn đặc biệt thú vị khi nghiên cứu bởi chúng có khả năng làm mất khả năng miễn dịch đối với thực phẩm mà người trưởng thành đã từng tiếp xúc trước đó và có thể ăn mà không bị dị ứng.”
Thêm vào đó, dị ứng có thể xuất hiện với thực phẩm mà bạn chưa bao giờ gặp phải trước đó, tiến sĩ Gupta nói thêm.
Phản ứng dị ứng là phản ứng của hệ thống miễn dịch xuất hiện khi cơ thể nhầm lẫn rằng một thực phẩm là yếu tố ngoại lai và cố gắng để tiêu diệt nó, theo Cleveland Clinic. Hơn 160 loại thực phẩm có thể gây ra những đợt phát dị ứng.
Đối với người lớn, dị ứng thực phẩm phổ biến là với động vật có vỏ, hoa quả, rau, các sản phẩm từ sữa và đậu phộng – bên cạnh đó đàn ông có khả năng bị dị ứng cao hơn phụ nữ, nghiên cứu cho thấy.
Dị ứng thực phẩm thường không thể đoán trước. Phản ứng có thể ảnh hưởng đến làn da, hệ hô hấp, đường tiêu hóa và thậm chí cả tim, tùy thuộc vào nơi cơ thể bạn giải phóng loại dị nguyên chống lại kháng thể và histamine (một amin sinh học).
Hay sâu xa hơn, cách cơ thể bạn phản ứng với thực phẩm lần này có thể không giống cách cơ thể phản ứng lần sau.
“Nếu bạn xuất hiện các triệu chứng cụ thể liên quan đến các đợt dị ứng trong vòng vài phút đến vài giờ sau khi ăn một loại thực phẩm cụ thể, bạn có thể bị dị ứng thực phẩm”, Bác sĩ James Baker, Giám đốc điều hành và giám đốc y tế của Food Allergy Research and Education (FARE) cho biết.
Dưới đây là 5 dấu hiệu cho thấy bị dị ứng:
1. Da mẩn đỏ
Hãy cẩn trọng khi cảm thấy ngứa ngáy, nổi mề đay, hoặc thậm chí xuất hiện chàm, khiến các mảng da bị sưng đỏ, sưng lên, thường là trên bàn tay, bàn chân và khớp.
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ đốm đỏ, sưng, hoặc ngứa trên da sau khi ăn, hoặc nếu khu vực xung quanh miệng của bạn đỏ, nó có thể là phản ứng với một thực phẩm nào đó trên đĩa của bạn.
2. Mạch đập chậm
Trong một số trường hợp, dị ứng thực phẩm lan rộng hơn da. Theo FARE, những thay đổi trong huyết áp của bạn như sự giảm đột ngột hoặc mạch yếu – có thể là ảnh hưởng của phản ứng dị ứng.
Trừ khi bạn đang dùng thuốc huyết áp trong mỗi bữa ăn, mặc dù vậy, bạn có thể sẽ không biết nếu có một dấu hiệu cụ thể. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy mệt hoặc có mạch đập yếu, đó có thể là một dấu hiệu.
Giống như bất kỳ phản ứng dị ứng nào, triệu chứng này có thể đi từ hơi liên quan đến nghiêm trọng rất nhanh, vì vậy nếu bạn cảm thấy chóng mặt, đừng nên chủ quan.
3. Ngứa rát miệng
Dị ứng cũng có thể khiến bạn bị ngứa miệng hoặc ho nhẹ, Baker nói. Điều này thường xảy ra với các loại trái cây hoặc rau quả, có protein tương tự như phấn hoa.
Theo FARE, ngứa thường chỉ giới hạn trong miệng của bạn và biến mất vài phút sau khi bạn đã nuốt các thức ăn bị dị ứng.
4. Tức ngực
Nói một cách đơn giản, các chất gây dị ứng thực phẩm có thể kích hoạt phản ứng miễn dịch để gửi số lượng lớn tế bào bạch cầu (gọi là bạch cầu ưa eosin) đến thực quản, khiến nó bị viêm, khiến cổ họng của bạn trở nên căng tức hoặc như thức ăn bị kẹt trong khí quản.
5. Vấn đề về đường ruột
Nếu bữa ăn khiến bạn buồn nôn, đau dạ dày, hoặc khiến bạn phải đi vệ sinh, đừng nghĩ ngay đó là ngộ độc thực phẩm hay tình trạng không dung nạp lactose – nếu nó xảy ra mỗi khi bạn ăn một loại thức ăn cụ thể, nó có thể là dị ứng, Baker nói.
Nhưng đây là nơi thường khó mà nhận biết được bạn đang đối mặt với sự không dung nạp thực phẩm, thay vào đó điều này thường liên quan đến các vấn đề tiêu hóa do thực phẩm gây ra, theo Bác sĩ Gupta.
Không giống như dị ứng, không dung nạp thức ăn không phải là đáp ứng miễn dịch và thường mang các triệu chứng ít nghiêm trọng hơn.
“Người lớn thường có phản ứng không tốt với thức ăn và đơn giản là họ tránh chúng,” Gupta nói.
Điều quan trọng là phải phân biệt phản ứng dị ứng hay sự không dung nạp, vì thế bạn biết rằng việc uống ly sữa sẽ đơn giản đưa bạn đến phòng tắm hoặc có hậu quả nghiêm trọng hơn, như các triệu chứng được liệt kê ở trên.
Cần làm gì khi bị dị ứng thực phẩm?
Nếu bạn thường xuyên nhận thấy một hoặc nhiều triệu chứng trên sau khi ăn, hãy nhờ giúp đỡ của một nhà dị ứng được chứng nhận bởi hội đồng chuyên khoa, những người này có thể giúp bạn chẩn đoán.
“Hãy báo cáo các triệu chứng của bạn và các loại thực phẩm tình nghi”, Baker nói. “Nhà dị ứng học của bạn có thể yêu cầu bạn giữ một cuốn nhật ký thực phẩm và có thể yêu cầu xét nghiệm để chẩn đoán.”
Nếu hóa ra bạn bị dị ứng với một loại thực phẩm cụ thể, bạn nên được kê toa epinephrine (bút tiêm EpiPen dùng để điều trị phản ứng dị ứng và phản vệ có tên gọi sốc phản vệ) để mang theo bên mình mọi lúc, ông nói thêm.
Bạn không thể biết khi nào một trường hợp phát ban có thể biến thành một phản ứng đe dọa tính mạng.
Ngay cả khi bạn chỉ có triệu chứng nhẹ, “bạn nên thăm khám với nhà dị ứng học để có phác đồ điều trị khẩn cấp bằng văn bản để bạn và người thân hoặc bạn thân của bạn biết phải làm gì trong trường hợp có phản ứng nghiêm trọng khi bạn có thể bị mất khả năng tự chủ” Baker nói.
