Mỗi mùa gắn liền với một dosha riêng. Kapha chiếm ưu thế trong mùa xuân, Pitta trong mùa hè và Vata trong mùa đông. Cái nóng của mùa hè sẽ làm tăng dòng Pitta trong cơ thể, trong khi mùa đông sẽ tác động đến Vata. Cân bằng 3 doshas chính là bí quyết cần thiết để gìn giữ sức khỏe.
Thể Vata kiểm soát chức năng cơ thể như nhịp tim, chớp mắt, hô hấp và tuần hoàn máu. Nếu Vata không cân bằng bạn có thể cảm thấy sợ hãi, lo lắng, cảm lạnh, đau khớp và mất ngủ. Có một số loại thực phẩm có thể giúp bạn cân bằng Vata trong những tháng mùa đông.
1. Súp ấm và đồ uống nóng
Vì Vata liên kết với khí lạnh và khô của mùa đông nên ăn thực phẩm lạnh sẽ làm tăng Vata trong bạn. Để cân bằng, bạn cần tiêu thụ thực phẩm ấm áp và bổ dưỡng. Súp với nhiều loại rau, đặc biệt là các loại đậu, đậu lăng, củ cải, hành tây, cà rốt, bí đỏ là lựa chọn hoàn hảo. Nhấm nháp trà thảo dược ấm cũng giúp bạn bình tĩnh và cân bằng trong mùa đông lạnh giá. Tránh các đồ uống có ga, cà phê lạnh, trà đá, sữa đậu nành, và rượu.
2. Gia vị nóng
Gia vị ấm nóng có thể cân bằng Vata và mang đến sự ấm áp cũng như năng lượng cần thiết cho mùa đông lạnh giá. Bạn có thể nấu nướng với các loại gia vị như đinh hương, cây thì là, hạt tiêu đen, gừng, tỏi, hạt nhục đậu khấu, rau oregano, húng quế, thì là, quế và bột nghệ để đánh bại cái lạnh. Sử dụng bột ớt, hạt tiêu cayenne, và cải ngựa thì cần chừng mực hơn.
3. Trái cây
Dù bạn hoàn toàn có thể tiêu thụ một số loại trái cây tươi ngọt ngào để cân bằng Vata, nhưng cũng có thể thử cách nấu chúng lên để có thêm lợi ích. Trái cây nấu chín dễ tiêu hóa hơn và có thể mang tới sự ấm áp hơn trái cây tươi. Bạn có thể áp dụng với táo, chuối chín, đu đủ, bưởi, cam, đào, rau diếp xoăn, chanh, anh đào, và quả mọng. Bạn nên tránh các loại trái cây đòi hỏi phải làm lạnh, đặc biệt trái cây khô.
4. Các sản phẩm sữa
Hầu như tất cả các loại sản phẩm từ sữa đều tốt cho Vata. Khuyến khích các sản phẩm như bơ, phô mai dê, sữa và phô mai. Bơ sữa trâu lỏng đặc biệt tốt cho Vata dosha. Nó bôi trơn đường tiêu hóa và hỗ trợ đẩy chất thải. Bạn có thể thêm gia vị như hạt nhục đậu khấu và quế để làm ấm sữa hoặc đun sôi để có được lợi ích tối đa. Tránh sữa chua đông lạnh, kem, và các sản phẩm sữa chế biến như sữa bột.
5. Các loại hạt
Hạt được coi là tốt cho Vata bởi đặc tính dầu, nuôi dưỡng, và đậm đặc. Nó cung cấp một loạt các chất béo và protein giúp cân bằng dosha Vata. Bạn có thể tiêu thụ tất cả các loại hạt như hạt điều, dừa, hạnh nhân, hạt phỉ, hạt Brazil, hồ đào, hạt hồ trăn, hạt hướng dương, quả óc chó và hạt hướng dương. Vì các loại hạt khá khó tiêu hóa nên hãy tiêu thụ chúng ở mức vừa phải.
6. Ngũ cốc
Ngũ cốc bổ dưỡng, dễ tiêu hóa và rất có ích cho Vata. Ngũ cốc chế biến sẵn nên ít tiêu thụ hơn. Hãy chọn yến mạch nấu chín, gạo, lúa mì, seitan, và quinoa và tránh ngô, yến mạch khô, khoai mì, lúa mạch, lúa mạch đen, cám lúa mì, và kê.
7. Dầu chất lượng cao
Những loại dầu vào mùa đông sẽ hỗ trợ tiêu hóa và bài tiết. Dầu mù tạt, dầu thầu dầu, dầu hướng dương, dầu ô liu, dầu dừa, dầu bơ, bơ sữa trâu là những loại được khuyến khích.
Trong mùa đông hãy cố gắng duy trì thói quen ăn uống ổn định, uống nhiều nước ấm, giữ ấm, đi ngủ sớm, và tránh các chất kích thích để giữ Vata được cân bằng.
