Theo Bác sĩ Nguyễn Ngọc Anh (Trưởng khoa Ung bướu và Y học hạt nhân, Bệnh viện Nhân dân 115), tuyến tụy là cơ quan nằm sau dạ dày, có chức năng sản xuất dịch tụy, cùng dịch dạ dày, tá tràng và dịch ruột tham gia quá trình điều tiết, tiêu hóa thức ăn. Bên cạnh đó, tụy giữ vai trò tiết ra insulin điều hòa lượng đường trong máu.
BS Anh cho biết những bệnh lí liên quan đến tụy thường không hoặc rất ít bộc lộ những triệu chứng lâm sàng, các xét nghiệm cận lâm sàng sẽ rất khó phát hiện, thường chỉ được nhận diện khi đã phát triển khối u to.
“Theo thống kê tại Khoa Ung bướu và Y học hạt nhân của BV, năm vừa qua có khoảng trên 200 ca ung thư tụy đến thăm khám, khoảng 85% bệnh nhân đã ở giai đoạn 4, việc điều trị chỉ có thể mang tính chất giảm nhẹ, giải quyết các triệu chứng do tắc mật gây ra. 15% bệnh nhân có thể can thiệp ngoại khoa.
Tuy nhiên, bệnh nhân tới bệnh viện ở giai đoạn trễ, vấn đề xử lí, giải quyết các triệu chứng khó khăn, thời gian sống còn rất ngắn, chất lượng cuộc sống giảm sút. Hơn 95% bệnh nhân ung thư tụy tử vong ở những năm đầu, chỉ 5% sống sau 5 năm. Bởi vì ung thư tụy cũng khá hiếm gặp, khi chúng ta có các bệnh lí ở bụng thường nghĩ ngay đến như dạ dày, ruột, gan, lá lách… ít người để tới nên thường bỏ qua triệu chứng của ung thư tụy”, BS Ngọc Anh cho biết.
Ung thư tuyến tụy có thể xảy ra trong thời gian ngắn tính từ giai đoạn đầu đến khi bệnh nhân tử vong. Đa số bệnh nhân thường được phát hiện bệnh ở giai đoạn giữa và cuối của tiến trình phát triển ung thư tuyến tụy, khiến việc điều trị bệnh trở nên khó khăn hơn, tiên lượng rất xấu.
Cách phát hiện ung thư tuyến tụy sớm:
Sút cân, mệt mỏi
Ung thư tuyến tụy cũng có những đặc điểm chung dễ nhận biết nếu bạn lưu tâm để ý kỹ hơn trong đời sống hàng ngày, đó là có thể có dấu hiệu trầm cảm và mệt mỏi trong giai đoạn đầu của bệnh như các bệnh ung thư khác.
Ung thư tuyến tụy có thể gây giảm cân nhanh chóng, ngoài việc tế nào ung thư tiêu thụ một nguồn dinh dưỡng đột biến thì khẩu vị giảm sút, người bệnh cũng sẽ ăn ít thức ăn hơn. Khi tuyến tụy suy giảm chức năng hoạt động, không đủ nước tiết ra tuyến tụy ảnh hưởng đến tiêu hóa và hấp thu thức ăn, và bệnh tiểu đường thứ phát có thể đồng thời xảy ra.
Biến động lượng đường trong máu không rõ nguyên nhân
Một dấu hiệu đặc trưng tiếp theo của ung thư tuyến tụy sớm là người bệnh thường có một số triệu chứng tương tự như bệnh tiểu đường, vì các tế bào ung thư phá hủy mô tụy, dẫn đến giảm bài tiết insulin, do đó lượng đường trong máu và nước tiểu cao, và thậm chí xét nghiệm dung nạp glucose sẽ cho kết quả không bình thường.
Sự khác biệt là các triệu chứng của bệnh tiểu đường liên quan đến ung thư tuyến tụy nếu được điều trị bằng liệu pháp hạ đường huyết thường xuyên thì vẫn khó kiểm soát, đồng thời có các triệu chứng tiêu hóa ngày càng nghiêm trọng hơn.
Triệu chứng về tâm thần
Nhóm người ở độ tuổi trung niên khi có các triệu chứng có thể giống như bị trầm cảm, tâm trạng bất an nghi ngờ và hiện tượng tâm thần bất ổn xảy ra thường được cho là có liên quan đến dấu hiệu sớm của ung thư tuyến tụy gây ra.
Đôi khi, các triệu chứng trầm cảm cũng được phát hiện thấy ở một số bệnh nhân ung thư tuyến tụy. Hơn một nửa số bệnh nhân có triệu chứng tâm thần này xuất hiện với tỷ lệ tâm thần tăng nặng sớm hơn 6 tháng so với sự xuất hiện của các dấu hiệu và triệu chứng thực thể.
Điều này có nghĩa là, trước khi phát hiện dấu hiệu bệnh cụ thể 6 tháng thì tinh thần của người bệnh đã xuất hiện các vấn đề bất thường. Và đây là dấu hiệu đặc biệt quan trọng để bạn phát hiện sớm nhất nguy cơ bệnh của mình.
Những biểu hiện đau âm ỉ vùng thượng vị, sụt cân, vàng da, vàng mắt… là những triệu chứng khởi đầu của bệnh nhân mắc các bệnh ác tính đường tiêu hóa nói chung và bệnh lí về tuy nói riêng. “Tuyến tụy liên quan đến gan, mật, khi ung thư phát triển sẽ chèn ép vào đường mật, gây tắc mật, dẫn đến gan ứ mật và suy gan. Bệnh nhân tử vong trong tình trạng suy gan trước khi ung thư tụy hoành hành”, bác sĩ Ngọc Anh phân tích.
Đến hiện tại, y học vẫn không xác định chính xác được nguyên nhân của ung thư tụy. Tuy nhiên những yếu tố có nguy cơ cao dẫn đến căn bệnh nói trên phải kể đến việc lạm dụng rượu bia, chất có cồn. Thức uống này sẽ gây ra viêm tụy mãn. Trong khi tỉ lệ bệnh nhân viêm tụy mãn bị ung thư tụy cao gấp 20 lần so với bị tiểu đường và các bệnh nội tiết khác, khảo sát cho thấy người hút thuốc lá có nguy cơ mắc ung thư tụy cao gấp 16 lần so với những người bình thường.
